ADAT/PARADATON

PANGHATAION DI ULAON PAMULI BORU/PANGOLIHON ANAK

Ulaon pamuli boru manang pangolihon anak nunga jot-jot taadopi manang taulahon. Adong do ruhut-ruhut, tahapan, proses ni angka ulaon di si. Molo nasomal adong dua istilah di ulaon i ima: Alap Jual dohot Taruhon Jual. Alap jual namarlapatan ulaon pesta (unjuk) di pihak parboru. Pihak parboru ma na manghobasi sude na hombar tu ulaon pesta. Taruhon jual lapatanna ulaon pesta di pihak paranak jala namanghobasi angka na hombar tu ulaon i.
Ulaon alap jual manang taruhon jual saguru tu dos ni roha (kese-pakatan) ni pihak parboru dohot pihak paranak do i. Nian adong do deba parboru na so bersedia pamulihon boruna molo so dialap jual. Hape sasin-tongna ulaon alap jual manang taruhon jual sarupa manghorhon tu na denggan do i molo dipatupa sian do ni roha.

Rumang dohot tahapan ni ulaon pamuli boru manang pangoli anak na somal diulahon di tano parserahan on, tarlumobi di Jabotabek, hira songon on ma:
1. Hori-hori dinding,
2. Patua hata dohot Marhusip (Mangarangrangi),
3. Partumpolon,
4. Martonggo raja/Marria raja,
5. Sibuha-buhai,
6. Pamasu-masuon,
7. Marhata sinamot dohot ulaon unjuk,
8. Paulak une/maningkir tangga.
I ma nasomal taida diulahon di Jakarta sekitarna on. Taringot tu pangatusion di tahapan ni ulaon pinatorang do di tulisan on. Alai songon naung taboto tangkas, ulaon adat-paradaton ni hita Batak Toba, sifatna dinamis mangihut-ihut perkembangan di zaman. Molo tung pe adong hata ni natua-tua na mandok:
Ompu raja di jolo martungkot sialagundi.
Adat napinungka ni ompunta naparjolo,
diihuthon angka na di pudi,
alai gabe adong do niida sian angka dongan na mandok songon on:
Ompu raja di jolo martungkot sialagundi,
Adat napinungka ni ompunta na parjolo,
dipaune-une na di pudi.
Nuaeng sahat ma hita tu lapatan dohot pangantusion taringot tu rumang ni ulaon i.

A. MARHORI-HORI DINDING
Molo dung masitandaan jala masihaholongan si baoa dohot si boru, dipaboa ma i tu angka natua-tuana. Disuru natua-natua ni par-anak ma manang na piga halak boruna manopot boru ni parboru songon na masitandaan, huhut manghata-hatai taringot tu angka sangkap nasida. Di tingki on, olo na ma gabe langsung pihak paranak rap dohot pamoruonna mandapothon pihak parboru.
Di ulaon marhori-hori dinding ndang mardalan do pe adat-paradaton. Alai somalna diboan paranak do songon buah tangan nasida, i ma berupa lampet, kue manang buah-buahan. Prinsipna hira masipasahatan pangidoan do paranak dohot parboru, i ma taringot tu rumang ni ulaon, godang ni sinamot, godang ni ulos, godang ni undangan, dohot angka na asing. Hira sian panghataion na marhori-hori dingding on do dasar ni panghataion di ulaon na mangihut. Lapatanna, angka dos ni roha ni hasuhuton do tarida di son. Jala molo dung adong dos roha nasida, ditontuhon ma sada ari (tingki) asa ro paranak laho patua hata dohot marhusip (mangarang-rangi).

B. PATUA HATA DOHOT MARHUSIP
Ala naung dos roha ni paranak dohot parboru, di ari naung ditontuhon, ro ma paranak dohot manang piga uduranna (dongan tubuna, boru, bere) mandapothon parboru. Diboan do di si sipanganon na marsaudara jala tangkas do i dipasahat dohot dihatahon lapatanna tu parboru. Parboru pe dipatupa do dekke laho sipasahatonna tu paranak. Di ulaon i, dijou parboru do manang piga dongan tubuna, boru dohot berena, songon i dongan sahuta.

Dung sidung marsipanganon dipungka ma panghataion. Na parjolo, di sungkun parboru ma taringot tu tudu-tudu ni sipanganon naung pinasahat ni paranak tu nasida. Dialusi paranak ma, jala tangkas ma didok surung-surung ni parboru ma i. Ditorushon ma muse panghataion, ima na masitariparan hata, lumobi di pangidoan ni paranak di naro nasida patua hata. Molo dioloi jala digabehon parboru di napatua hata i, pintor mangido jala mangelek ma muse paranak asa ditingkathon nian panghataion tu marhusip mangarangrangi.
Molo dung dioloi jala digabehon parboru tu ulaon namarhusip, dilehon ma tingki dohot kesempatan tu paranak laho patolhashon, manariashon angka sangkap pangidoan nasida.

Parjolo, dipangido paranak ma bentuk ni ulaon (alap jual manang taruhon jual) dohot ulaon sadari. Paduahon, ima taringot tu somba ni uhum, somba ni adat, sinamot ni boru: Misalna, didok sahali mangelekhon, sahali manombahon, dalam bentuk sinamot sitombol rambu pinudun dohot angka pangidoan na asing dope. Molo dung singkop jala dapot dos ni roha di angka rumang ni ulaon i, digabehon parboru ma i.
Dung i muse dilehon parboru do kesempatan tu paranak laho pasahathon pangidoan nasida, i ma taringot ulos herbang si jaloon nasida sian parboru muse di ulaon unjuk. Taringot tu bilanganna, unang ma lobi nian sian 17 bulung.

Jadi molo dung denggan mardalan sude na i, mardalan ma muse ingot-ingot, ima berupa hepeng sian paranak dohot parboru laho dibagi-bagihon tu angka tuturna na ro di ulaon patua hata dohot marhusip i. Lapatanna, asa ingot nasida saluhutna di angka rencana ni ulaon naung ditolopi nasida. Jala laos mangihut ma dipangido asa ditanda nasida kedua calon penantin. Calon pengantin baoa manjalangi pihak parboru, calon pengantin boru manjalangi pihak paranak.

Hira-hira songon i ma rumangna dohot pangantusion tusi. Taringot tu ruhut ni panghataion pinatupa do di buku on asa ummura muse ulahononta.

C. PARTUMPOLON/MARTUMPOL
Partumpolon (parpadanan) ulaon parhuriaon do on. Ndang apala pinatorang be on, ala tangkas do taantusi hira-hira lapatan dohot tujuan ni partumpolon i. Naporlu sipingkiranta ima taringot tu angka ise do na laho sigokhononta tu ulaon partumpolon i.

Molo nasomal taida, sahat do tu horong ni angka hula-hula dohot tulang. Hape somalna muse taulahon di Jabotabek sekitarna, dung sidung acara partumpolon di gareja pintor diuduti do tu ulaon martonggo raja manang marria raja. Adong na deba laos di aula manang di gedung dipatupa ulaon martongo raja manang marria raja, alai adong do na mangulahonsa di bagas ni parboru manang paranak, saguru tu situasi dohot kondisi ni hasuhuton do i.
Sungkun-sungkun tu hita, beha molo dung sidung partumpolon langsung dipatupa ulaon marhata sinamot manang didok pudun saut. Alana di tingki i, nunga hira lengkap undangan sian angka tutur, songoni sian horong ni hula-hula dohot tulang. Alai margeser (berubah) ma muse ari (tingki) na martonggo raja manang marria raja.

Nunga adong di Jakarta dohot nahumaliangna on mangulahon ulaon marhata sinamot (pudun saut) dung sidung acara partumpolon, alai saguru ma i tu dos ni roha ni hasuhuton paranak dohot parboru.

D. MARTONGGO RAJA - MARRIA RAJA
Molo didok martonggo raja manang marria raja, na marlapatan do i mangido pangurupion, panuturion di angka na mardongan tubu, boru, bere, dongan sahuta, molo marulaon pamulihon boru manang pangolihon anak. Disubut jala dibuat suhut do roha ni angka tutur asa rade jala dohot nasida berpartisipasi di ulaon I hombar tu ruhut-ruhut ni paradaton, jala hira di tingki on ma dibagihon (didistribusihon) undangan tu angka tutur.

Dipatupa hasuhuton di si sipanganon. Jala molo tung adong pe dipatupa di si tudu-tudu ni sipanganon hira jambar ni adopan (jambar bersama) do i. Di tingki on ma sude dihatai angka persiapan ulaon, Raja Parhata, dohot angka na porlu di ulaon i jala ise namangulahon (pembagian tugas).

Pinatorang ma jolo saotik taringot tu pangantusion martonggo raja dohot marria raja. Molo di ulaon alap jual รข€“lapatanna ulaon di alaman ni parboru– pihak parboru ma na mambahen martonggo raja, di paranak marria raja. Sebalikna, molo di pihak paranak ulaon (taruhon jual), dipamasa paranak ma ulaon martonggo raja, jala parboru mambaen marria raja.

E. MARHATA SINAMOT
Marhata sinamot, i ma puncak ni ulaon paradaton di na pamulihon boru manang pangolihon anak. Angka rumang dohot pangkataion di ulaon i dipatupa do di buku on songon pegangan di hita. Namarhata sinamot di buku on ima namarhata sinamot na dipasada dohot pesta unjuk dung sidung pamasu-masuon sian gareja, songon naung somal taida jala taulahon di Jakarta dohot nahumaliangna.

Nian godang do angka sungkun-sungkun taringot tu ulaon na marhata sinamot nadipasada dohot pesta unjuk. Sipata lucu manang erget di bagasan roha, molo nirimangan jala piningkiran ruhut-ruhut ni ulaon paradaton i. Misalna, pengantin nunga dipasu-pasu resmi di gareja, ruhut jambar dohot ruhut paradaton nunga adong naung mardalan, hape so marhata sinamot dope. Namarhusip (mangarang-rangi) ndang na marhata sinamot dope. Alai, gabe sada keputusan dos ni roha ni parboru dohot paranak do i siboanonna di na marhata sinamot.

Nian muse molo tarimangi do rohanta, gabe songon sandiwara nama angka panghataion di na marhata sinamot i. Alana, sude ruhut dohot rumang ni angka ulaon nunga sian dos ni roha ni parboru dohot paranak. Molo tung pe mardalan pinggan panungkunan jala masitariasan angka panghataion, songon na pahantushon nama i jala asa tung tangkas dibege angka tutur loloan natorop, lumobi sian angka hula-hula dohot angka tulang ni parboru dohot paranak. Hombar tu si, sangat berperan ma di son parhata (Parsinabung) ni kedua pihak asa mangolu jala uli tarida angka ruhut ni panghataion, songon i di angka elek jala somba maradophon hula-hula dohot tulang, manat di namardongan tubu, dohot di angka ruhut ni partuturan.

F. SIBUHA-BUHAI

Ulaon sibuha-buhai ima naparjolo diulahon di manogot ni ari pesta (unjuk), baik di ulaon alap jual manang taruhon jual. Jala tangkas do i dihatai/disepakati parboru dohot paranak di tingki na marhusip. Ulaon adat do on jala tangkas do diboan paranak sipanganon namarsaudara tu bagas ni parboru. Songon i sian parboru dipatupa do dekke di si jala tangkas dihatahon dohot dipasahat tu paranak. Sibuha-buhai dipatupa sogot manogot i andorang so borhat tu gareja jala mangido tangiang tu Tuhanta asa tiur-tiur ulaon i, suang songon i do di angka na mamuhai partuturon asa gabe jala horas-horas muse, songon hata ni natua-tua namandok:
Sinuan bulu sibahen nalas
Sinuan partuturon sibahen nagabe jala horas

Di ulaon sibuha-buhai on biasana suhut parboru mangalehon upa-upa tu boru dohot calon helana, marhite sipanganon dohot dekke di ginjang ni pinggan pasu, namarlapatan asa gabe sada uduran, sada pingkiran, sada keluarga na denggan nasida, si sada roha di keluarga nasida muse, jala biasana inang ni boru muli do pasahathon i.

G. PAULAK UNE DOHOT MANINGKIR TANGGA

Molo didok paulak une, ima nahombar tu ulaon sadari, jala mardalan do adat-paradaton di son. Dipatupa paranak do sipanganon laho pasahatonna tu parboru. Songon i sian parboru, dipatupa do dekke dohot boras sipir ni tondi sipasahaton-na tu paranak. Ima boanon nasida tu bagas na be. Alai porlu do botoon jala ingotonta, andorang so ulaon napaulak une, jolo mardalan do olop-olop dohot namarhata sigabe-gabe.

Paulak une on ma hira pangujungi ni ulaon di ulaon unjuk nasomal dipatupa di tingki on. Jala muse somal do diulaon on mardalan upa panaru didok, napinasahat ni paranak tu boru ni parboru, suang songon i molo adong angka hepeng pasituak natonggi sian paranak tu natua-tua ni parboru.

Na porlu sibotoon dohot siingoton di ulaon adat paradaton ulaon sadari i ma paulak une manang maningkir tangga i ma:
1. Molo ulaon alap jual (ulaon di parboru) ulaon sadari digoari ma i paulak une,
2. Molo ulaon taruhon jual (ulaon di paranak) ulaon sadari digoari ma i maningkir tangga.

*****************

PATUA HATA DOHOT MARHUSIP

• MASUK TU BAGAS
Di ari naung tinontuhon ro ma pihak paranak mandapothon parboru. Dung sahat nasida di bagas ni parboru, masijalangan jala masitandaan ma nasida, angka na naeng martutur i. Dipasahat paranak ma sipanganon nabinoan nasida tu pihak parboru, jala dipeakhon di jolo nasida.
PROTOKOL NI PARBORU: “Di hamu pamoruonnami na ro mandapothon hami di tingki on (molo diboto, margana ma dijouhon). Nunga ro hamu mandapothon hami, jadi apala dia do lapatan ni haroromuna, tangkas ma paboa hamu.”
PROTOKOL NI PARANAK:
“Mauliate ma Tulang di haradeon ni rohamuna manjangkon haroronami….”
“Taringot di sungkun-sungkunmuna tu hami, ia haroro-nami tu bagas muna on panggabean parhorasan do. Botima Rajanami….!!.”
PROTOKOL NI PARBORU: “Molo songon i do Amangboru, mauliate ma.”
[Disuru ma boru nasida manigat nabinoan ni paranak, jala laos didokma asa dipature jala dihobasi nabinoan nasida i.]
PROTOKOL NI PARANAK:
“Di hamu Tulang…, molo naung rade hamu, asa ro hami nian mandapothon hamu.”
(maksudna laho pasahat tudu-tudu ni sipanganon)
PROTOKOL NI PARBORU: “Di hita namardongan tubu, Raja ni Boru, Bere, dohot Raja ni Dongan Sahuta, ala naeng ro ma Raja ni Pamoruonta mandapothon hita, asa rap manjalo ma hita.”
PROTOKOL NI PARANAK:
“Di hamu Tulangnami (ndang apala didok dope hula-hula) di ari na uli di bulan na denggan on ro do hami pamoruonmuna pasahat tudu-tudu ni sipanganon na marsaudara, tudu-tudu ni panggabean parhorasan ma on di hamu Rajanami. Molo tung songon on pe naboi hupasahat hami di tingki on, las ma rohamu manjalo.
“Songon hata ni situa-tua ma dohonon :”,
Huta tano bato parasaran ni leang-leang,
Horas ma di hamu na manjalo, horas di hami namangalean.

[Diolophon natorop, “horas ma tutu!”, laos masijalangan.]
PROTOKOL NI PARBORU: “Di hamu Raja ni Pamoruonnami, hami pe naeng ro ma man-dapothon hamu.”
Laos digorahon ma boruna nasida asa di-boan nalaho sipasahaton nasida, ima dekke simudur-udur.
“Di hamu Raja ni Pamoruonnami, di son hupasahat hami tu hamu dekke simudur-udur, dekke sitio-tio, dekke sahat, dohot pangidoan tu Tuhanta, asa sai mudur-udur ma hamu tu dolok tu toruan, tio ma aek inumonmuna, jala sahat ma angka nauli angka nadenggan di hamu.”
Diolophon angka natorop, “Ima tutu.”
PROTOKOL NI PARBORU: “Ala hamu do na ro mandapothonhami Amangboru, ba asa marsipanganon hita, sian hamu ma namamboan tangiang. Hupasahat hami ma tu hamu.”
PROTOKOL NI PARANAK:
“Nauli ma i Tulang.” Dipangido ma donganna mambahen tangiang mangan. Jala dung simpul tangiang mangan laos didok ma hata ni sipanganon i,
Sitiptip ma sihompa, golang-golang pangarahutna,
Molo tung songon on pe natarpatupa hami, sai godang ma pinasuna.
Marjomutma hita.
[Diolophon natorop], “ima tutu….!”
PROTOKOL NI PARBORU: “Di hita na mardongan tubu, Raja ni Boru, Bere, lumobi di Raja ni Dongan Sahuta, molo tung di jolo ni hasuhuton pe tudu-tudu ni sipanganon on, ba na rap mangadopi ma hita di son.”
(Diolophon nasida).
[Dung i disuru ma pamoruonna maneati aliang-aliang dohot ate-ate ni sipanganon i (somalna nian, sian pamoruan ni paranak do, alai dos ni roha nama i).]
PROTOKOL NI PARANAK:
Manariashon, patamahon tu dongan tubuna dohot uduranna taringot tu dekke naung dijalo nasida sian parboru.
“Di hita namardongan tubu, suang songon i di Boru, Bere nami, molo tung di jolo ni hasuhuton pe dekke napinasahat ni Raja i, naung rap manjalo ma hita di si ate?”
Diolophon uduran ni paranak, “Nauli….!!!.”


• DUNG SIDUNG MARSIPANGANON
PROTOKOL NI PARBORU: “Di hamu Raja ni Pamoruonnami, nangkin tangkas do dipasahat hamu tu hami tudu-tudu ni sipanganon na marsaudara. Didok hata ni natua-tua, Andorang so diseat raut jolo diseat hata.”
“Beha Amangboru, tarsongon dia partording ni tudu-tudu ni sipanganon naung dipasahat hamu tu hami?”
PROTOKOL NI PARANAK: “Nauli Tulang. Taringot tu tudu-tudu ni sipanganon naung hupasahat hami tu hamu Rajanami, ba surung-surungmuna do i. Botima Tulang!”
PROTOKOL NI PARBORU: “Mauliate Amangboru. Gabe jala horas ma di hamu.”
“Di hita namardongan tubu, Raja ni Boru, Bere, lumobi di Raja ni Dongan Sahuta, nunga tangkas husungkun hami Raja ni Pamoruonta, didok nasida ia tudu-tudu ni sipanganon i, ba didok nasida surung-surungta do i. Beha saonari ma tabagi?”
Dialusi pihak (horong) parboru, “Annon ma tabagi.”
“Antong molo songon i, di hamu Borunami, asa boan hamu jala pature hamu tudu-tudu ni sipanganon on. Unang lupa hamu asa pasahat hamu tangkas jambar tu Raja ni Dongan Sahuta, ate!”
PROTOKOL NI PARANAK:
“Suang songon i di hamu Borunami asa pauli hamu dekke naung tangkas tajalo sian Raja i nangkin.”
“Boha Amangboru, nunga boi tatorushon panghataionta?”
PROTOKOL NI PARBORU: …..
PROTOKOL NI PARANAK: “Nauli Rajanami.”
PROTOKOL NI PARBORU: “Alai mangido tingki hami satongkin, asa jolo mangalap hata jala masipasangapan jolo hami na mardongan tubu.”
Songon on ma hatana: “Di hita na mardongan tubu, Raja ni Boru, Bere, Raja ni Dongan Sahuta, ala naeng mulaanta ma panghataion, asa martangi-tangian hita.
“Jala laos songon i ma di hita namardongan tubu. Songon naung somal taulahon, ala hami haha (anggi)-muna ma nuaeng songon hasuhuton bolon, jadi hamuma na gabe raja panungkun, raja hata, di ulaonta on.
“Songon hata ni situa-tua namandok:
Molo tinallik huling-huling tarida ma holi-holi.
Molo haha (anggi) na gabe husuhuton,
ba anggina (hahana) ma na gabe panamboli.
dijalo haha (anggi) ni hasuhuton parboru ma pangidoan ni suhut (protokol ni parboru) i. jala dung tangkas masipasangapan, diputushon ma sahalak sian nasida gabe parsinabung (raja hata). langsung ma parsinabung i manghatai.
PARSINABUNG NI PARBORU: “Mauliate ma di hamu suhutnami. Tangkas do dipasangap hamu hami dongan tubumu. Hujalo hami ma pangidoanmuna i. Toho do i tutu, sada songon daion mual do hita nasailaon, si sada anak si sada boru. Sahali nari mauliate ma di suhut-nami.”
Laos ditorushon ma panghataion tu Paranak. “Di hamu Raja ni Pamoruon nami, molo dung rade hamu asa tapungka manghatai.”
PROTOKOL NI PARANAK:
“Nauli Rajanami, alai lehon hamu jolo tingki di hami pamo-ruonmuna, asa jolo masipasangapan hami namardongan tubu.”
(dioloi parboru).
Jala dung dos roha ni paranak, ditontuhon ma sahalak parsi-nabul nasida. Jala langsung ma Parsinabung i manghatai.
NB: NIAN SIAN MULANA PE NUNGA HIRA TANGKAS ISE NA GABE PARSINABUNG, BAIK SIAN PIHAK PARBORU SONGONI NANG PIHAK PARANAK. ALAI I DO HUROHA SENI DOHOT PANGALAHO NI RUHUT-RUHUT PARADATON I, LUMOBI DI NA MANAT MARDONGAN TUBU.
PARSINABUNG NI PARBORU: “Tulang Raja Bolon, nunga rade hami.”

PARSINABUNG NI PARANAK: “Mangkatai ma hita Raja ni Boru. Nunga tung las rohanami manganhon sipanganon nabinoanmuna i. Bosur hami mangan, sangat marlompan juhut na tabo dohot minum aek sitio-tio. Asi ma roha ni Tuhanta i, sai dipasu-pasu ma i, asa pamurnas ma i tu daging, saudara tu bohi, sipalomak imbulu ma i, sipaneang holi-holi, jala sipasindak panaili.”
PARSINABUNG NI PARBORU: “Mauliate ma di hamu. Jala dohonon ma songon hata ni situa-tua:
Bagot namarhalto niagatan di robean,
Horas ma hami namanghasagathon,
ditambai Tuhanta ma di hamu namangalean.

“Asa jolo ninang-nang do asa ninung-nung, jolo pinangan do asa nisungkun. Namanungkun ma hami tu hamu Raja ni Boru taringot tu sintuhu ni indahan masak dohot lompan na tabo i.
Dia ma matana, dia ma haltona,
Dia ma hatana, dia ma nanidokna.”
PARSINABUNG NI PARANAK: “Namanungkun ma Raja i di hata ni indahan masak dohot lompan na sosadia i. Alai jumolo ma hupasahat hami mauliate. Malambok pusu hami di panjalo, di panjangkonmu tu hami pamoruonmuna on.
“Taringot di sungkun-sungkun ni Raja i, ia hata ni sipanganon i songon hata ni natua-tua ma dohononnami Rajanami:
Otik si butong-butong, godang si pir ni tondi.
Otik so sadia pe na boi hupatupa hami on Rajanami,
Sai pamurnas ma i tu daging, saudara ma i tu bohi,
Huhut sipasindak panaili.

“Taringot tu hatana, panggabean parhorasan do Rajanami. Botima!
PARSINABUNG NI PARBORU: “Mauliate ma Raja ni boru, panggabean parhorasan do hape haroromuna di tingki on. I do nataparsinta. Alai, marangkup do nauli, mardongan do nadenggan. Asa siangkup songon nahundul, jala udur songon namardalan. Namanangkasi ma hami di hamu boru,
Asa tangkas ma uju ni Purba, tangkasan uju Angkola,
Tangkas ma tutu hita maduma, tangkasan ma hita luhut mamora.

“Tangkas ma dipaboa Amangboru tu hami asa adong sibege-on ni pinggol jala sitiopon di roha. Botima!”
PARSINABUNG NI PARANAK: “Tangkas ma tutu paboaon tu Raja i, siangkup ni panggabean parhorasan di haroronami mandapothon hamu di tingki on i ma:
“Ro alu-alu ni anaknami tu hami, paboahon naung tangkas masitandaan jala masihaholongan dohot boru ni Raja i sian bagas on. Didok tu hami, ‘Bapatua laho ma hamu mandapothon Tulang Marga (didok margana dohot alamat lengkap), ala nunga masihaholongan hami dohot boru ni Tulang i, jala nunga mardos ni roha, satahi-sapanghilaan hami laho mamungka parsaripeon,’ ninna alu-aluna tu hami Rajanami.
“Tarsonggot do hami umbege alu-aluna i, nang pe las roha-nami. Alana, tingkos do di rohanami, ro anaknami tu bagas muna on. Alai, molo hurimangi hami dirinami tung na so barani dope hami mandapothon Raja i, molo sian keadaannami.. Alai, ala las ni roha dohot holong do namamboan hami dohot anaknami ro tu jolo ni Raja i di tingki on, jala nunga tangkas huida hami, minar-minar do bohimuna manjangkon haroronami, on pe Tulang, molo tung siat elek-elek pangidoannami, asa unang holan hata ni naposo be hata ni nasida nadua i, asa tatingkathon nian gabe hata ni angka natua-tua.
“Jadi Tulang, napatua hata ma haroronami di tingki on. Asa i ma elek-elek pangidoan nami. Botima!”
PARSINABUNG NI PARBORU: “Mauliate ma Amangboru…..”.
“Asa di hita namardongan tubu, Boru, Bere, suang songoni Raja ni Dongan Sahuta, nunga tangkas tabege sian pamoruonta di haroro nasida, i ma di napatua hata. Andorang so nilehon tingki di laho mangido pandapot sian hita, jolo tapatangkas ma jolo borunta, ate, manang natutu do dijalo hata sian anak ni pamoruonta.
“Di hamu borunami, sungkun hamu jolo paribanmu (maenmu).”

NB: Andorang so dialusi boru ni hasuhuton, boi do dikembanghon angka panghataion. Misalna, didok: Ai borunami na dia, jala ise goarna, dst.

Alus ni boru sian pudi: “Sintong jala tutu do Amang nanidok nasida i.”
• DITORUSHON MA MUSE PANGHATAION
PARSINABUNG NI PARBORU: “Asa di hita namardongan tubu, Boru, Bere, Raja ni Dongan Sahutanami asa talehon pandapotta. Jala parjolo ma sian dongan tubu, haha doli/anggi doli, Boru, Bere, Dongan Sahuta.”
Hata sian haha doli/anggi doli, Boru, Bere, Dongan Sahuta manolopi nauli nadenggan sude. Jala ndang apala ris jala sude manghatai, alai porlu do lehonon tingki tu nasida.

“Mauliate ma di hamu saluhutna. Jadi nuaeng pe hupasahat ma jolo tu suhut nami di jabu on.
SUHUT/PAIDUA NI SUHUT:
“Mauliatema, molo sian hami hasuhuton, sian mulana pe nunga tangkas hupasahat tu hamu haha/anggi. Sisada hata ma hita, bulung ni dakkana do bulung ni rantingna, ulaon ni hahana do ulaon ni anggina. Ima sian hami hasuhuton. Botima!”
PARSINABUNG NI PARBORU: “Jadi di hamu Raja ni Pamoruonnami, nunga dibege hamu angka pandapot sian hami. Nunga satolop hami asa hujalo hami ma haroromuna di napatua hata. Sai didongani Tuhanta ma hita sude jala dipasu-pasu angka ulaonta. Botima! Horas ma di hita saluhutna.”

• MARHUSIP (MANGRANG-RANGI)
Ulaon patua hata dohot marhusip nasomal diulahon di Jakarta, gabe sada ulaon do i (sada paket). Sada tinembak dua hona.
PARSINABUNG NI PARANAK:
“Mauliate. Malambok pusu rohanami Tulang, di naung tang-kas dioloi hamu elek-elek pangidoannami di napatua hata. Sahalinari, mauliate ma di hamu.
“Alai Tulang, songon i do huroha pangalahona, molo tung siat muse elek-elek pangidoannami, asa tauduti jala tatingkathon nian tu namarhusip manang mangarang-rangi di angka ulaon na mangihut, na mardomu tu sangkap (rencana) parsaripeon ni anaknami dohot boru ni Raja i, marlambas roha ma Raja i mangoloi pangidoannami. Botima.”
PARSINABUNG NI PARBORU:
“Mauliate di Raja ni Pamoruonnami. Andorang so hualusi hami lehon hamu jolo tingki, asa mangalap hata dohot tahi di hami angka namardongan tubu, boru, bere, nang di raja ni dongan sahutanami.
Ditariashon ma tu sude horong ni parboru i taringot tu ulaon parhusipon. Jala sude manolopi (setuju).
“Ala nunga dos rohanta, mauliate ma!”
“I pe di hamu Raja ni Pamoruonnami, taringot tu pangido-anmuna i hujalo hami ma i, manang songon dia husip-husip manang rencanamu. Hupasahat hami ma tingki tu hamu. Botima!”
PARSINABUNG NI PARANAK:
“Gabe jala horas ma Tulang. Nunga tamba las ni rohanami. Songon nahudok hami nangkin, di haroronami tu bagasmuna on ala ni alu-alu ni anaknami naung ro tu bagasmuna on, jala sai dihatahon do tu hami haburjuonmuna. Santabi ma Rajanami, didok natua-tua, ida-ida do tu nabutong, jora-jora tu namale. Asa nunga tangkas huida hami di haburjuonmuna marboru.
“Tulang, andorang so hutariashon husip-husip dohot pangi-doannami, mangido tingki hami satongkin namarhaha-anggi asa masipasangapan jolo hami, songon i tu boru dohot berenami.
“Di hita saluhutna, nian andorang laho borhat pe hita tu bagas ni hula-hulanta di jabuon, nunga sada tahi si sada pa-ngidoan hita laho mangelek dohot pasahathon angka pangi-doanta. Beha, ahu ma napasahathot elek-elek pangidoanta?” Ditolopi sude sian horong ni paranak.
“Di hamu Tulang, Nantulangnami, dohot sude hamu na huparsangapi hami. Sian hami pamoruonmu mangido mangelek hamu, asa tung sangap hamu, Rajanami, alaponnami ma boru ni Raja i sian tonga-tonga ni bagas on. Jadi alap jual ma Rajanami, jala ulaon sadari ma nian (paulak une).
“Taringot tu somba ni uhum, somba ni adat manang sinamot, Rajanami, nunga dos rohanami dohot tahinami, asa sisahali mangelekhon, sahali manombahon ma hami tu hamu, Rajanami, sitombol rambu pinudun. I ma jolo elek-elek pangidoannami.”
PARSINABUNG NI PARBORU:
“Mauliate ma di Raja ni Pamoruonnami…”
“Nunga tangkas hubege hami pangidoan muna i, i ma di rencana ulaon alap jual, jala ulaon sadari, dohot di na sihalai manombahon hamu di sinamot ni borunami.”
“Alai, ndang namarhata sinamot do pe hita Amangboru. Songon pangidoanmuna nangkin, namarhusip-husip dope hita di tingki on. Alai nadenggan ma i tutu, ingkon jolo nirang-rangan do angka nanaeng ulaonta haduan. Asa hupasahat hami ma jolo panghataion on tu hami na mardongan tubu, boru, berenami, nang di raja ni dongan sahutanami.
HAHA/ANGGI DONGAN TUBU:
“Di hamu pamoruonnami…, taringot di ulaon alap jual dohot ulon sadari, mauliate ma. Alai molo taringot tu sinamot ni borunami, tung tangkas jala godang pasahat hamu, asa las rohanami hula-hulamu, lumobi ma i ala didok hamu di hami do ulaon. Asa ndang apala horbo, hoda dohot angka mas hupangido hami, alai tangkas ma godang bahen hamu, Amangboru. Botima!”
BORU, BERE, PARIBAN: “Molo sian hami, songon nanidok ni hula-hula/tulangnami nangkin do. Asa las roha nasida, pasahat hamu godang sinamot ni paribannami i. Botima….!”
DONGAN SAHUTA:
“Mauliate ma di hasuhutonnami di jabuon na mangalehon tingki manghatai tu hami. Sian hami, molo dung dos rohamu, denggan masipaolo-oloan, na marhula-marboru asa dapot ma tarida di si songon hata ni natua-tua:
Bona ni aek puli ma di dolok Sitapongan
Gabe jala dapot ma di hamu angka na uli ala naung tangkas
masipaolo-oloan.,
gabe ma jala horas sian hami dongan sahuta, botima.
PARSINABUNG NI PARBORU:
“Di hamu Raja ni Pamoruonnami, nunga apala tangkas dibege hamu di angka panghataion dohot pangidoan sian hami. Taringot di pangidoanmuna, ulaon sadari, hujalo hami ma i. Alai taringot di sinamot ni borunami, di dok hamu sisahali manombahon, asa tung tangkas godang pasahat hamu.
Didok natua-tua,
Nunga pitu lilinami, paualu jogiannami,
Nunga uli nipinami, ai gok ma sinamot di hajutnami.
“Ipe Raja ni Boru, huoloi hami ma pangidoanmuna i jala tangkas ma hatahon hamu sian i.”
PARSINABUNG NI PARANAK: “Mauliate ma di hamu Rajanami…!!”.
“Suang songon i di paribannami dohot raja ni dongan sahuta ni Raja i. Malambok pusu jala lumbang panghilalaannami di naung tangkas dioloi hamu angka pangidoannami. Suang songon i di sinamot ni Boru ni Raja i, na naeng parumaennami, ima sitombol-rambu-pinudun. Ia godang ni sinamot na laho sipasahatonnami Rajanami, Rp 50.000.000 (lima puluh juta rupiah) ma. Asa las ma rohamu jala gabehon hamu ma i Rajanami. Botima….!!!
PARSINABUNG NI PARBORU:
“Mauliate ma di Raja ni Pamoruonnami, nunga tangkas hubege hamu sinamot ni borunami, godangna Rp 50.000.000 (lima puluh juta rupiah). Jadi di hita pe na mardongan tubu, lumobi hasuhutonnami, songon i di boru, bere, dohot dongan sahutanami, ala nunga dos rohanta jala taoloi nangkin pangidoan ni pamoruonta, ba taoloi jala tagabehon ma i.
“Alai, di hamu Raja ni Pamoruonnami, taringot tu jambar na gok ima suhi ni ampang na opat dohot panandaion, asa tangkas muse pasahat hamu tu hami. Taringot tu bilanganna, hupasahat hami ma tu hamu haduan marhite suhutnami.”
CATATAN:
SIJALO SUHI AMPANG NA OPAT IMA NANIDOK:
1. SIJALO BARA (AMANG TUA/AMANG UDA NI BORU MULI),
2. SIMANDOKHON/SIMANGGOKHON (IBOTO NI BORU MULI NAUNG HOT RIPE, MOLO SO ADONG BOI DO SIAN AMA MANANG OMPUNG MARTINODOHON),
3. PARIBAN (HAHA NI BORU MULI MANANG NAMBORUNA),
4. TULANG (IBOTO NI INANG NI BORU MULI).

CATATAN : SINAMOT NDANG TARMASUK SUHI NI AMPANG NAOPAT, ALAI UPA SUHUT MA I LANGSUNG TU NAMPUNASA BORU MULI.

TARINGOT TU PANANDAION, BOI MA DITORUSHON TU:
1. HAHA-ANGGI, ANAK MANJAE SIAN NAMARTINOHON NI HASUHUTON.
2. OMPU SUHUT NI NAMULI
3. OMPU BAO NI NAMULI
4. PAROROT (NAMBORU NI BORU MULI)
5. PAIDUA NI SUHUT, SIAN ANGKA OMPU NAMARTINODOHON,
6. DST.
PARSINABUNG NI PARBORU:
“Naporlu muse tahe Amangboru, taringot tu si jalo tintin marangkup, tu haha parhundulnami, tulang ni nanaeng helanami, narap paradehon ma hita di ulaon i muse.
PARSINABUNG NI PARANAK: “Nauli ma i, Rajanami.”
PARSINABUNG NI PARBORU: “Di hamu Raja ni Pamoruonnami. Asa dos tuatna, dos nang-kokna, molo tung adong sidohonon manang pangidoan mu tu hami. Hupasahat hami ma tingki on tu hamu.”
PARSINABUNG NI PARANAK: “Mauliate ma Rajanami. Adong do sipangidoonnami tu hamu. Namauas jala masihol do hami di angka tangiang dohot pasu-pasu sian hamu Rajanami. Jala molo sian elek-elek pangidoan nami, asa sude ma hami pamoruonmu ulosanmu dohot ulos herbang di ulaon i muse. Songon i ma pangidoan nami.”
PARSINABUNG NI PARBORU:
“Pos ma rohamu Amangboru, sude do hamu pasu-pasuon-nami, lumobi di tangiangnami. Alai songon ulos herbang sipasa-haton-nami tu hamu, bilanganna 17 (sampulu pitu) lembar ma. Alai sude do hamu muse dapot ulos nang pe sian ulos-ulos natinonun sadari.
“Hombar tusi tahe Amangboru, taringot tu ulos-ulos i dohot pinggan panganan, dos ma rohanta ate, asa masialusi di ibana be ma hita Raja ni Boru?”
PARSINABUNG NI PARANAK: “Mauliate ma Rajanami. Hujalo jala hugabehon hami ma i.”

PARSINABUNG NI PARBORU:
“Naporlu muse hataanta ima taringot tu teknis ni ulaon, ari ni ulaonta i, tempat (gedung), angka undangan. Hombar tu si, dumenggan ma pinasahat tu suhut nami di bagas on.
PAIDUA NI SUHUT:
“Mauliate ma di Parsinabungnami. Tarsongon on ma konsep manang rencana nami:
• Partumpolon di gareja tanggal [….]. pukul [……..]
• Ting-ting parjolo tanggal [………..],
• Ting-ting paduahon tanggal [……….].
• Pamasu-masuon tanggal […….],, di gareja (tempat) [………..], dst.
• Ulaon unjuk (pesta) di alaman ni parboru, gedung [………..], dst
• Godang ni undangan tu paranak [………..] lembar dst.
• Dohot angka na asing dope.
PARSINABUNG NI PARBORU:
“Mauliate ma di suhutnami. Jadi di hamu Raja ni Pamoruon-nami, taringot di angka parjambaran, nasomal i ma ate? Jala sidapot solup ma hamu pamoruonnami. Taringot tu namarsibuha-buhai, laos di bagas on ingananna, jala tamulai ma pukul 08.30 WIB dst. Boha Raja ni Boru, nunga uli rohamu di si?
PARSINABUNG NI PARANAK: “Nauli jala nunga denggan i Rajanami. Alai, molo boi botoon nian, antar songon dia panjuhuti di ulaon i Rajanami?”
PARSINABUNG NI PARBORU:
“Nunga dihusiphon suhutnami. Molo panjuhiti ima (namar-miak-miak/lombu sito dst). I do Amangboru.”
“Ala nunga hira sude tahatai, tarang-rangi di sangkap ni ulaonta, saonari sahat ma hita tu namarhata si gabe-gabe. Hami sian hula-hula ma napasahathon jala mangampu ma sian hamu pamoru-onnami, ate!
“Jala, santabi ma hita saluhutna, ala mardalan do tingki, jala ndang pola namangurangi angka holong di hita, dos ma rohanta asa langsung ma pinasahat tu hasuhuton. Botima!
HASUHUTON/PAIDUA NI SUHUT SIAN PARBORU
“Mauliate ma di hita saluhutna, lumobi di Tuhanta. Jumolo hupasahat hami mauliate di dongan tubu, haha/anggi, raja ni boru, bere, dohot raja ni dongan sahuta nami, ima di naung rade rohamu mandongani hami …..dst. Suang songon i di pamoruonnami marga ….., dohot uduranmuna ….dst.
PARSINABUNG NI PARANAK: “Hita pe na ro tu bagasan ni hula-hulanta di son, dos ma rohanta. Molo namangampu hata nauli nadenggan sian hita, langsung ma tu haha/anggi doli hasuhutonnami. Botima!”
SUHUT/PAIDUA NI SUHUT SIAN PARANAK: “Mauliate ma di Tuhanta, mauliate ma di hamu sude hula-hulanami, pariban dst………
PARSINABUNG NI PARBORU: “Nunga denggan mardalan ulaonta sadari on, jala nunga godang tahatai, tarang-rangi na hombar tusi, jadi asa mardalan ma ingot-ingot (hepeng).
(Nunga diparade hian hepeng laho ingot-ingot i. Dipasahat pihak par-anak ma i tu Parsinabung ni Parboru, jala dipaulak ma muse sebagian tu pihak paranak, jala somal taida adong induk ni ingot-ingot i).
Dihatahon ma hepeng ingot-ingot i: “Asa ingot ma hita di angka sangkap dohot ulaonta i.” Diolophon natorop.
NB:
o DENGGAN DO MOLO DIJAHAHON ANGKA KEPUTUSAN NAUNG DISURATI HIAN DI HUSIP-HUSIP NA MANGARANG-RANGI. BOI DO SIAN PARBORU MANANG PARANAK MANJAHAHON KEPUTUSAN I.
o DUNGI PE BARU DIBAGI HEPENG INGOT-INGOTI. DIJOU MA CALON PENGAN-TIN, ASA MASIJALANGAN JALA MASITANDAAN DOHOT ANGKA TUTUR NA RO.
PARSINABUNG NI PARBORU: “Boha amangboru…!!, Ala nunga renta jala singkop be ulaonta, asa taujungi (tatutup) di bagasan ende dohot tangiang. boha amangboru, ise ma namanutup….?
PARSINABUNG NI PARANAK: “Mauliate ma rajanami….!!. sian hamu ma namanutup….”
PARSINABUNG NI PARBORU: “Dos ma rohanta. ala di son do amparaniba …….., ba pinasahat ma tu nasida.”
marende jala ditutup ma dohot tangiang. sambil mangaso (istirahat) satongkin, manghata-hatai, dihobasi boru ni hasuhuton parboru ma di dapur siboanon ni paranak, ima dekke, songon ulak ni sipanganon nabinoan ni paranak, laos tu panci manang sambongna i ma i dibahen, jala tangkas dipasahat tu pihak paranak. masijalangan ma jala marhehe nauli ma angka tutur. ima sahatna. gabe ma jala horas!
CATATAN:
DI ACARA MARHUSIP (MANGARANG-RANGI), MOLO PANGOLI NAENG MANGALAP PARIBANNA (BORU TULANG) LAHO GABE RIPE (ISTERI), PORLU INGOTON:
1. TINGKI NAMANGELEKHON SOMBA NI ADAT BERUPA SINAMOT PARHATA NI PARANAK, UNANG BE MANGIHUT HATA “SITOMBOL” MANANG “RAMBU PINUDUN”, SONGON I HATA “ULAON SADARI”. ALANA, PARIBANNA DO DIALAP PANGOLI JALA NAPATIO MATA NI MUALNA DO I MUSE. ALAI SUDENA I TU DOS NI ROHA MA.
2. TULANG NI PANGOLI UNANG BE DIDOK SIJALO TINTIN MARANGKUP, ALAI GABE SIJALO SURUNG-SURUNG MA I.
3. ULAON SADARI (PAULAK UNE) DIPATUPA DI ARI NAMANGIHUT SESUAI TU DOS NI ROHA NI PARBORU DOHOT PARANAK.
KHUSUS TU BENTUK NI ULAON TARUHON JUAL (ULAON ADAT DI ALAMAN NI PARANAK) DI TINGKI NAMARHUSIP/MANGARANG-RANGI, ASA DENGGAN JALA SANGAP, SIAN PIHAK PARBORU MA PARJOLO MANGIDO ASA PARANAK PARADEHON AMAK TIAR DOHOT ANGKA NA HOMBAR TU ULAON ADAT I. LAPATANNA, HATA I UNANG PARJOLO DITARIASHON PARANAK, HUSIP-HUSIP SIAN SUHUT PARANAK TU SUHUT PARBORU MANANG TU PARHATA NI PARBORU.


• ULAON MARHATA SINAMOT
Marhata sinamot, songon naung pinatorang, on ma songon puncak ni ulaon adat-paradaton pamuli boru manang pangolihon anak, di ulaon alap jual manang taruhon jual. Molo tung pe dipatupa ulaon marhata sinamot andorang so pamasu-masuon, manang songon nasomal laos di ari ni unjuk (pesta), ianggo taringot tu rumang dohot ruhut ni panghataion hira dos do i. Sai jolo marsipanganon do biasana, dung i marbagi jambar asa ditorushon tu na marhata sinamot.
Dung sidung mangan angka tutur, dipungka ma ulaon adat-paradaton. Jala tangkas taboto andorang so marsipanganon hian, nunga dipasahat paranak tu parboru tudu-tudu ni sipanganon namarsaudara, boi do i namarmiak-miak manang lombu sitio. Suang songon i parboru, nunga pasahathon dekke tu pihak paranak. Alai porlu pinatorang di son saotik taringot tu ulaon marhata sinamot na dipatupa jala dipasada dohot ulaon pesta unjuk, khususna ma i taringot di ulaon di alaman manang di gedung pertemuan:
1. Molo ulaon di alap jual (ulaon di alaman ni parboru), parboru dohot kedua pengantin, suang songon i dohot paranak rap masuk ma tu gedung pertemuan jala masing-masing hasuhuton hundul ma di inganan naung ditontuhon.Pihak parboru ma naparjolo manggorahon angka horong ni hula-hulana, asa masuk nasida tu gedung jala tangkas do i dijalo di ruhut paradaton.
2. Molo ulaon taruhon jual do (ulaon di paranak) rap masuk do suhut paranak dohot parboru suang songon i dohot pengantin tu gedung, alai mulak do muse pihak hasuhuton ni parboru mandapothon angka dongan tubuna. Jadi holan napataruhon boru muli do nasida tu inganan ni paranak. Jadi, ingkon tangkas do muse gorahonon jala jaloon ni suhut paranak pihak parboru (hula-hulana), suang songon i di ruhut adat-paradaton (parboru mamboan boras sipir ni tondi dohot dekke). Alai sebagian sian boras i dipapulik do deba asa adong pangkeonna di ulaon paulak une.
Molo dung masuk tu gedung, laos pihak paranak do najumolo manggorahon jala manjalo horong ni hula-hulana. Dung sae pe i asa dilehon paranak tingki tu parboru laho manjalo hula-hulana. Jala boras sipir ni tondi nabinoan ni hula-hula ni parboru biasana dilehon do itu pihak paranak, manang sesuai tu hasil kesepakatan (dos ni roha) ni Parboru dohot Paranak hian.

• PASAHAT TUDU-TUDU NI SIPAGANON
SUHUT PARANAK: “Di hamu hula-hula nami ……..¦(didok margana), di ari na uli di bulan na denggan on hupasahat hami tu hamu tudu-tudu ni si panganon na marsaudara, tudu-tudu ni panggabean parhorasan ma on rajanami. Asa songon hata ni si tua-tua ma dohonon,
Bagot na marhalto ma natubu di robean,
Horas ma hamu na manjalo, horas di hami namangalean.
Botima!”
(diolophon angka natorop)
SUHUT PARBORU:
(pasahat dekke) “Di hamu Raja ni Pamoruonnami…., asa dos tuatna dos nangkokna, mangarade ma hamu…!”
“Di son hupasahat hami tu hamu dekke simudur-udur, dekke sitio-tio, dekke sahat. Asa sai mudur-udur ma hamu tu dolok tu toruan, sai tio ma angka ngolu-ngolu dohot mual inumonmuna. Sahat ma tutu angka nauli nadenggan jaloonmu sian Tuhanta, asa las ma rohamu. Botima!”
(Diolophon natorop).
PROTOKOL NI PARANAK: “Beha Rajanami…., isema na mambahen tangiang….?”
PROTOKOL NI PARBORU:
“Ala hamu do napatupa sipanganon, ba hamuma Raja ni Boru mambahen tangiang!”
Dung martangiang mangan jala marsipanganon, borhat do suhut parboru dohot paranak mandapothon angka tuturna songon patama-hon, pasangaphon nasida di tingki namangan dope. Alai laos di namangan i, mardalan do sulang-sulang sian pihak paranak tu horong ni parboru. Jala tangkas do i digorahon paranak melalui protokol nasida.
PROTOKOL PARANAK:
“Di hamu Hula-hulanami Raja/Marga ……….., hupasahat hami ma tu hamu sulang-sulang natabo.”
Laos borhat ma pihak Paranak pasahathon sulang-sulang tu Parboru. “Asa manumpak ma sahalamu di hami pamoruonmuna jala namasu-masu ma Tuhanta di hita saluhutna. Lasma rohamu Rajanami. Botima.”
Hira di tingki nasatongkin i, dipasangap Protokol Parboru dohot Paranak ma angka tutur sian pihak nasida ganup taringot tu tudu-tudu ni sipanganon naung nijalo nasida (sian pamoruan/hula-hula) jala didok:
“Molo tung di jolo ni hasuhuton pe i asa narap manjalo do hita di si jala tahalashon ma i.”
PROTOKOL NI PARBORU:
“Di hamu Borunami…, asa seseati hamu jolo ate-ate dohot aliang-aliang on jala bagihon hamu tu angka tuturta.” Dibagihon angka borunasida i ma juhut nasineatan i tu angka tutur.
Hasuhuton Paranak mambagi (pasahathon) dekke nanijalo nasida sian angka horong ni hula-hula dohot tulang tu angka dongan tubuna songon i tu boru/bere dohot dongan sahuta.
Dung renta jala sidung namarsipanganon dipungka ma muse panghataion. Songon on ma ruhut dohot rumangna: (laho tu na MARBAGI JAMBAR)
PROTOKOL NI PARBORU:
“Alai Amangboru mangido tingki hami satongkin, asa marsi-parsangapan jala mardos ni tahi jolo hami angka namardongan tubu.” Laos ditorushon, jala hatana hira songon on:
“Di hita na mardongan tubu, haha-anggi, ala hami sian haha (anggi)-muna ma nuaeng manghasuhuthon ulaonta on, hamu anggi (haha)-nami ma nagabe panomboli. Didok natua-tua:
Tinallik huling-huling asa tarida holi-holi,
molo hahana (anggina) ma hasuhuton, anggina (hahana) panomboli.

“Nuaeng pe hupasahat hami ma ulaon dohot angka panghataion tu hamu, asa hamu ma namanungkun dohot namangalusi raja ni pamoruonta annon.”
Manghatai ma angka haha-anggi ni parboru taringot tu pangidoan ni hasuhuton i, jala molo dung dos roha nasida, ditontuhon ma nagabe Raja Parhata, jala anggi manang hahana gabe sibagi jambar. Laos didok ma: “Hujalo hami ma pangidoanmuna i suhutnami. Mauliatema!”
NB: DI ULAON NI MARGA SIMANJUNTAK SITOLU SADA INA DOHOT BORUNA (MARDAUP, SITOMBUK, HUTABULU) tangkas dope mardalan ulaon si songon on. Alai ianggo namasipasangapan dohot namasi-sungkunan, cukup ma i holan sahali, ndang be asing di namar-bagi jambar asing muse di namarhata sinamot. Nang pe song-on i tergantung do i tu dos ni rohanta dohot rumang ni ulaon.
PARSINABUNG NI PARBORU : (Sibagi Jambar) “Di hamu Raja ni Pamoruonnami…,”
“Tangkas do nangkin dipasahat hamu tudu-tudu ni sipanganon tu hami, didok natua-tua: Asa jolo diseat hata asa diseat raut.”
“Beha Amangboru…, hira songon dia ma partordingna?”
Molo dung dos hian roha ni paranak, biasana nunga ditontuhon ise na gabe parhata dohot namambagi jambar. Alai, molo tung pe mangido tingki muse nasida, nauli ma i. Jadi molo dung dos roha ni paranak, ditontuhon ma namanghatai di parjambaron dohot di namarhata sinamot. Taringot di hatana, hira dos do songon naung niulahon ni parboru.
PARSINABUNG NI PARANAK : (Sibagi Jambar)
“Mauliate ma di Rajai. Di sungkun-sungkun muna taringot di tudu-tudu ni sipanganon i, nunga hupasahat hami tu hamu. Asa hamu ma Rajanami namangaturhon. Molo sian hami pamoruon-muna, namangulahon ma hami.”
Catatan:
Molo di ulaon alap jual, somalna didok si dapot solup ma paranak. Alai molo di ulaon taruhon jual, olo adong hata ni parboru mandok sidapot solup ma hami.
PARSINABUNG NI PARBORU:
“Amangboru, molo dos rohanta, songon on ma konsep ni parjam-baran: Sibagi dua ma tudu-tudu ni sipanganon i. Alai molo ihur-ihur, tinggal ma i di hami.”
PARSINABUNG NI PARANAK:
“Nunga nauli i Rajanami…..”
Diulahon ma namarbagi jambar, jala laos dipasahat ma hombar tu hasahatanna. Taringot di ruhut-ruhutna, pinatorang do di bagian ruhut-ruhut parjambaron. Jala dung dibagi jambar, pintor ro do pangidoan sian paranak mangido tingki laho manjalo tumpak. Masa do muse taida, dung sidung acara manjalo tumpak, dilehon paranak do kesempatan tu pengantin boru laho mambuat (manjomput) tumpak i songon mambahen las roha nasida. Sada simbol manang tanda holong ni roha do i tu pengantin.
Dung une jala renta mardalan sude na i, dipungka ma panghataion tu namarhata sinamot.
PARSINABUNG NI PARBORU:
“Ala naeng mulaanta ma namanghatai dohot raja ni pamoruonnami Raja …., asa martangi-tangian hita, lumobi ma di hamu Hula-hula dohot Tulang nami nahuparsangapi hami (didok margana jala digorahon sada-sada).”
Molo dung dipasangap dongan tubu, boru, bere dohot horong ni hula-hulana, jala hira dung adong aba-aba persetujuan, ditorushon ma na manghatai.
Songon i do muse hata ni paranak, andorang so ditorushon mangalusi sungkun-sungkun ni parboru. Mangido tingki ma paranak laho masipasangapan dohot dongan tubu nasida, lumobi tu sude horong ni hula-hula dohot tulang nasida. (Sikap sisongon on porlu do lestarihononhon di ulaon paradaton. Alana molo di deba huta/luat di bona pasogit, gabe hira hurang arga nama hula-hula dohot angka tulang. Gabe hira dongan sahuta nama naberperan dohot manontuhon angka ulaon).
PARSINABUNG NI PARBORU: “Amangboru, didok situa-tua: Binsar ma mata ni ari, rondang ma mata ni bulan. Asa tamulai manghatai, pasahat hamu ma pinggan panungkunan.”
PARSINABUNG NI PARANAK: “Nauli Rajanami (laos disuru ma boru nasida pasahathon tu jolo ni Parsinabung ni parboru). Soal bilangan (godang) ni hepengna disesuaihon do i tu godang ni sinamot. Alai 4 (opat) lembar ma hepeng dohot napuran, boras si pir ni tondi di pinggan pasu (adong do deba na mambahen jagal tango-tanggo).
PARSINABUNG NI PARBORU:
“Nunga sahat jala tangkas hujalo hami di son pinggan panung-kunan, pinggan pasu na hot di hundulanna, asa dipasu-pasu Tuhanta ma hita saluhutna, jala hot ma hita di angka padan dohot uhum paradatonta i. Di son adong napuran sirara uruk, napuran rata. Sai rata ma tutu di hita panggabean parhorasan. Di son muse adong boras si pir ni tondi, boras si ribur-ribur, asa torop maribur ma pinomparta.
Asa pirma pokki, bahul-bahul pansaloman,
pirma tondita ditambai Tuhan di hita angka pansamotan.

“Di son muse adong ringgit si tio soara, hasoloman ni hita jolma na nicetak ni pamarentanta, asa dohononnami ma songon hata ni si tua-tua:
Bona ni Aek Puli di Dolok Sitapongan,
Sai tubu ma di hamu angka na uli, jala godang ma angka pangomoan
(diolophon natorop)
“Nuaeng pe Raja ni Boru, sai jolo ninang-nang do asa ninung-nung, sai jolo pinangan do asa sinungkun. Asa nunga huhabosurhon hami sipanganon naung pinatupamu, sagat hami marlompan natabo dohot minum aek sitio-tio, asa dohonon ma:
Sai pamurnas ma i tu daging, saudara tu bohi,
Si palomak imbulu ma i tutu, sipaneang holi-holi, jala sipasindak panaili.

“Amangboru, dia ma laklakna, dia ma unokna. Dia ma hata-na jala dia ma nanidokna, botima.” Laos dibagi Parsinabung ni parbo-ru do hepeng panungkunan i tu dongan tubuna, jala disuru boruna muse pasahathon pinggan pangalusi tu Paranak.
PARSINABUNG NI PARANAK:
“Mauliate ma di Rajai, di son nunga sahat be pinggan pangalusi tu hami. Manungkun ma hamu tutu di sintuhu ni sipanganon na so sadia i, jala dohononnami ma:
Asa sitiptip ma sigompa, golang-golang pangarahutna,
Otik so sadia pe natupa, sai godang ma pinasuna.

Asa bagot na marhalto ma niagatan di robean,
Horas ma di hamu na manjalo, horas di hami na mangalean.
“Molo hatana Rajanami, panggabean parhorasan do. Botima!”
PARSINABUNG NI PARBORU:
“Mauliate ma di Tuhanta, mauliate ma di hamu Raja ni Boru. Panggabean parhorasan do hape haroromu (”ulaonta” didok molo ulaon taruhon jual). Alai, didok natua-tua, ‘Marangkup do nauli mardongan nadenggan. Asa siangkup songon na hundul, siudur songon na mardalan. Di siangkup ni panggabean parhorasan amang boru’, manungkun jala manangkasi ma hami muse songon hata na mandok:
Asa tangkas ma uju ni Purba, tangkas uju Angkola
Tangkas ma hita tutu maduma, asa tangkasan hita mamora.
“Asa tangkas ma dipaboa Amangboru. Botima Raja ni boru!”
PARSIBABUL NI PARANAK:
“Di hamu sude Hula-hulanami, tangkas ma tutu di tingki on paboaonnami tu hamu siangkup ni panggabean parhorasan.
“Didok natua-tua, molo dung balga jala magodang anak, denggan ma i pangolihonon. Di tingki ari na salpu i nunga tangkas ro hami di mandapothon hamu di napatua hata dohot marhusip. Jala nangkin, Rajanami, nunga rap mangudurhon hita di anaknami dohot boru ni raja i tu gareja laho manjalo pasu-pasu parsaripeon nasida. Asa saonari, Rajanami, molo siat elek-elek pangidoannami tu hamu, na manungkun utangnami ma hami Rajanami, songon somba ni uhum, somba ni adat marhite-hite sinamot ni boru ni Raja i.”
“Jadi na marhata sinamot ma haroronami mandapothon hamu hula-hula nami di tingki on. Jala muse marsomba hami sampulu jari-jari pasampulu-sadahon simanjujung. Nunga dos rohanami pamoruon-muna, asa sisahali manombahon (mangelekhon) ma hami nian tu Raja i, jala ulaon sadari. Botima Rajanami.”
“Gabe ma jala horas, Amangboru! Nunga tangkas hubege hami di angka elek-elek pangidoanmuna i, ima di manghatai sinamot ni borunami dohot didok hamu sisahali manombahon jala ulaon sadari.
“Amangboru, jala dohonon ma:
Nunga pitu lili nami, paualu jogian nami
Asa nunga uli nipi nami, gokhan mu ma hajut (sangku) nami.
“Asa andorang so hupasahat dope pangidoanmuna i tu angka dongan tubungku di son, tu boru/berenami, lumobi tu raja ni hula-hula nami, asa pintor parade hamu hian tu hami sinamot ni borunami i, i ma: sabara horbo, lombu dohot hoda, saampang ma sere dohot mas, songon i angka ringgit si tio soara, asa las rohanami hula-hulamuna. Alai nang pe songon i, hupasahat ma jolo panghataion on.
“Na parjolo hita namardongan tubu (haha-anggi), dungi tu boru/ bere, hula-hula dohot tulang.” Laos dipasahatma tu haha/anggi (dongan tubu) dohot boru/bere.
HAHA/ANGGI PARBORU: “Mauliate ma di haha/anggi. Molo pandapotnami, gabe jala horas ma.”
BORU/BERE NI PARBORU: “Mauliate ma di hamu hula-hulanami. Molo sian hami boru dohot beremuna, gabe jala horas ma, jala sisada hata ma hami. Botima!”
PARSINABUNG NI PARBORU:
“Maulite ma di hita na mardongan tubu, dohot di sude boru, berenami. Asa nuaeng pe (digorahon gogo) di hamu Hula-hulanami, Tulangnami, Tulang Rorobot, Bona Tulang, Hula-hula ni Namarhaha-anggi, Hula-hula Anak Manjae (didok margana jala selalu diawali dohot hata ‘Rajanami’).
“Di bagasan tingki on mangido panuturion dohot poda hami tu hamu di parbogason ni borunami, beremuna. Ai di jolo hamu raja siaduaon, di pudi pe hamu raja si paimaon, di tonga-tonga hamu raja sihaliangan. Nunga tangkas nangkin hupangido hami tu raja ni pamoruonnami, i ma sinamot ni borunami. Asa hombar tu si, mangido hami di angka poda dohot panuturion sian hamu Rajanami. Hupasahat hami ma tingki on tu hamu. Botima!”
HULA-HULA NI PARBORU:
Di pasahat ma jolo panghataion tu dongan parhundulna, alai hira sian hula-hula ma namanghatai, si sada hata ma nasida.
“Di hamu pamoruon nami Raja รข€¦รข€¦ (didok margana), molo sian hami horong ni hula-hulamu, nunga huida jala hupaihut-ihut hami angka panghataion-muna dohot raja ni pamoruonmu na margaรข€¦รข€¦.. Asa molo sian hami, dohonon-nami ma songon hata ni natua-tua:
Asa balintang ma pagabe, tumundalhon sitadoan,
Ari muna ma gabe jala horas,
ala huida hami tangkas do hamu masipaolo-oloan.
“Songon i ma hata sian hami hula-hula dohot tulang, si panolopi ma hami di angka dos ni roha muna. Botima!”
PARSINABUNG NI PARBORU:
“Mauliate, malambok pusu-pusu dohot roha nami Rajanami di pa-nuturionmuna, asa mauliate ma di sude hamu Rajanami.
“Asa nuaeng pe hupasahat hami ma muse tu hamu suhutnami.”
PADUA NI SUHUT PARBORU: “Di hamu haha/anggi Parsinabungnami. Nang sian mula na pe nunga hupasahat hami panghataion on tu hamu. Tandoknami do tan-dokmu, tandok-muna do tandoknami. Molo pandoknami, laos i do pandokmu, ima na sisada anak sisada boru do hita. Asa hupasahat hami ma tu ho haha/anggi, torushon ma. Botima!”
PARSINABUNG NI PARBORU:
“Mauliate ma di hasuhutonnami. Nuaeng pe di hamu Raja ni Pamoruonnami (didok margana) huoloi hami jala hugabehon hami ma pangidoanmuna i. Hupasahat hami ma tu hamu asa tangkas ma hatahon hamu sian i. Botima!”
PARSINABUNG NI PARANAK:
“Maulite ma. Lambok pusu-pusunami Rajanami, ala tangkas do dioloi jala digabehon hamu elek-elek pangidoannami.
“Asa di hita na mardongan tubu, boru/berenami, pintor lumbang jala neang do panghilalaanta ate? (Jala laos diolophon nasida).
“Di hamu Raja ni Hula-hulanami, andorang so hutariashon hami elek-elek pangidoannami i, mangido tingki hami asa mangido panutu-rion jolo hami tu hula-hulanami dohot sude angka tulangnami.
“Di hamu hula-hulanami dohot tulang………. (digorahon sude margana sahat tu hula-hula namarhaha-anggi dohot anak manjae, molo adong. Hula-hula ni anak manjae, ingkon hula-hula tangkas ni anak do molo adong naung hot ripe jala gok adatna).
“Rajanami….., nunga tangkas nangkin hupangido jala huelek-elek hami raja ni hula-hulanami, dongan parhundulmu, taringot tu sinamot ni parumaennami, jala laos ulaon sadari. Di tingki on mangido hami di angka poda dohot panuturion sian hamu. Asa hupa-sahat ma tingki on tu Rajai. Hamu ma na masiaturan. Botima!”
HULA-HULA NI PARANAK:
Parjolo dipatamahon ma tu angka horong ni tulang dohot sude dongan parhundulna. Alai hira sian hula-hula do muse na manghatahon tu paranak.
“Di hamu pamoruonnami, Raja …..., nunga sada hami sian horong ni hula-hula dohot tulangmu.
“Molo hata sian hami, denggan do huida hami angka pangidoan-muna dohot dongan parhundulnami. Asa dohononnami ma songon hata ni natua-tua:
Bona ni Aek Puli ma di atas Dolok Sitapongan
Sahat do hamu dapotan uli,
Ala tangkas do dapot di hamu roha na masipaolo-oloan.
“Songon ima hata sian hami horong ni hula-hula dohot tulang. Botima!”
Parjolo dipatamahon ma tu angka horong ni tulang dohot sude dongan parhundulna. Alai hira sian hula-hula do muse na manghatahon tu paranak.
“Di hamu pamoruonnami, Raja ….., nunga sada hami sian horong ni hula-hula dohot tulangmu.
“Molo hata sian hami, denggan do huida hami angka pangidoan-muna dohot dongan parhundulnami. Asa dohononnami ma songon hata ni natua-tua:
Bona ni Aek Puli ma di atas Dolok Sitapongan
Sahat do hamu dapotan uli,
Ala tangkas do dapot di hamu roha na masipaolo-oloan.
“Songon ima hata sian hami horong ni hula-hula dohot tulang. Botima!”
PARSINABUNG NI PARBORU:
“Nunga rap mambege hita di godang ni sinamot ni borunta, jala nangkin nunga taoloi tu pamoruonta pangidoan nasida. Jadi godang ni sinamot si pasahaton nasida Rp 100.000.000 (saratus juta rupiah) taoloi jala tagabehon ma i, ate?
“Alai Amangboru, taringot tu angka jambar nagok, i ma suhi ni ampang na opat dohot panandaion asa tangkas oloi jala pasahat hamu. Botima!”
PARSINAMBUL NI PARANAK:
“Nauli Rajanami…..!!”
“Pos ma rohamu. Tangkas ma i pasahatonnami annon. Digora-hon Raja i ma i tu ise pasahatonnami.”
NB: Adong do muse versi na asing taringot tu marhata sinamot. Molo dung dihatahon paranak godang ni sinamot, ditariashon parsina-bul ni parboru ma i tu suhut parboru songon mangido perse-tujuan nasida.
PARSINABUNG NI PARBORU: “Amangboru…., ala nunga huoloi hami pangidoanmuna i asa pasahat hamu ma sinamot ni borunami. Jala patuduhon hamu jolo tu hami di son asa huetong hami. Botima!”
PARSINABUNG NI PARANAK: “Di hamu suhutnami, borhat ma hamu pasahathon sinamot ni Boru ni Raja i.” Dipasahat ma i tu Parsinabung ni parboru laho dietong godangna.
PARSINABUNG NI PARBORU:
“Di hamu suhutnami asa mangarade hamu laho manjalo sinamot ni borunta.” Dipasahat ma sinamot i langsung tu inang ni boru muli. (Biasana sebagian nunga dipasahat paranak hian songon patujolo. Soal godangna mamang bilanganna, tergantung di dos ni roha nasida).
“Di hamu raja ni pamoruonnami, nuaeng pe pasahat hamu ma tu suhi ni ampang na opat.”
Catatan:
Suhi ni ampang naopat ima :
1. Pamarai (sijalo bara),
2. Simolohon,
3. Pariban (pariban ni borumuli manang namboruna),
4. Upa Tulang (hula-hula, iboto ni inang boru muli).
Ditorushon ma pasahat panandaion. Boi ma i tu ompung ni boru muli, bapa-tua, bapa-uda, namboru, na marhaha-maranggi dohot na asing.
NB: Di na laho pasahathon upa tulang tu hula-hula tangkas ni parboru, ala rap jala laos udur do parboru dohot paranak laho pasahathon i, laos di si ma dilehon suhut ni parboru jambar nagok tu sude horong ni hula-hula, dohot angka tulang. Tangkas do i dipasahat jala soal bilanganna saguru tu parboru do i.
Mansai uli jala denggan muse molo tu angka hula-hula na marhaha maranggi, laos langsung ma nampunasa hula-hula pasahathon tu hula-hulana, termasuk anak manjae. Molo dung mardalan jala diulahon i, denggan ma idaon.
PARSINABUNG NI PARBORU:
“Di hamu Raja ni Pamoruonnami, saonari sahat ma hita pasahathon jambar nagok tu tulang ni hela nami, ima sijalo tintin marangkup, haha parhundulnami Raja i Marga…….,” (laos digorahon asa mangarade jala borhat suhut parboru).
PARSINABUNG NI PARANAK:
Digorahon ma tu suhut paranak asa borhat pasahathon tintin marang-kup tu tulang ni pangoli.
Rap borhat ma paranak dohot parboru pasahathon upa tulang so jalo tintin marangkup. Di pasada ma hepeng na sian paranak dohot parboru. Napatandahon ma ianggo pihak paranak, alai napasahathon, pihak parboru ma. Taringot tu godang manang bilanganna saguru tu dos ni roha do i.
HATA SIAN SUHUT NI PARBORU: “Di hamu haha parhundulnami (laos didok margana), tulang ni helanami, marnatampak do hami di son laho pasahathon jambar nagok tu hamu sian sinamot ni borunta. Otik so sadia pe on, las ma rohamu manjalo. Botima!”
HATA SIAN TULANG SIJALO TINTIN MARANGKUP:
“Mauliate ma di hamu dongan parhundulnami Marga ……, marnatampak hamu tutu ro dohot pamoruonnami Raja ……….., mandapoton hami di son laho pasahathon jambar na gok i ma upa tulang, didok tutu tintin marangkup. Asa mulai sadari on si sada boru ma hita tutu songon hata ni umpasa na mandok:
Hot pe jabu i hot ma i ala margulang-gulang
Manang boru ni ise pe di alap bere i, tong ma i boru ni tulang.
“Mauliate ma di hamu, sai gabe jala horas ianakhonta i.
Asa tubu laklak tubu singkoru di dolok Purbatua.
Tubuan anak tubuan boru ma borunta I dongan nasida saur matua.
Botima!
(diolophon, jala masijalangan)
NB:
 Laos di tingki on ma di pasahat hasuhuton ni paranak muse upa tulang tu sude horong ni hula-hula nanigokhonna.
 Tintin marangkup tu tulang ni hela dipasahat dung dijalo parboru pinggan panganan nasida.
PARSINABUNG NI PARBORU: “Amangboru…, nuaeng pe pasahat hamu ma pinggan panganan nami.”
Sesuai tu panghataion, molo pinggan panganan dohot ulos-ulos masialusi di ibana be, suhut parboru ma paradehon pinggan panganan, di pasahat ma i tu paranak. Songon i ulos-ulos tinonun sadari dipasahat paranak ma i tu parboru.
Parsinabung ni Paranak ma muse pasahathon pinggan panganan i tu Parsibul ni Parboru. Jala sebalikna, dipasahat Parsinabung ni Parboru ma ulos-ulos natinonun sadari i tu Parsinabung ni Paranak.
Godang ni pinggan panganan dohot ulos-ulos na tinonun sadari, disesuihon do i dohot godang ni undangan. Alai molo godang ni bilang-anna disesuaihon ma nian dohot ruhut paradaton, jala molo boi, dibahen hian ma angka goar ni sijalo pinggan panganan dohot ulos-ulos i.
“Di hita namardongan tubu, boru, bere, raja ni dongan sahuta, dohot sude raja ginokhon, di son nunga tajalo pinggan panganan jala tabagi pe on jala dipasahat tu hasahatanna.”
“Di hamu Raja ni Pamoruonnami…., asa dos tuatna dohot nangkok-na, molo tung adong sipangidoon mu tu hami, hupasahat hami ma tingki on tu hamu. Botima!”
PARSINABUNG NI PARANAK:
“Mauliate ma tulang…, pintor boi do diadu hamu na di rohanami i. Adong ma tutu sipangidoonnami tu raja i, ima di sihol ni rohanami di angka pasu-pasu sian hamu, suang songon i di ulos herbang na mambahen las badannami. Molo boi siat elek-elek pangido-an nami asa sude ma hami ulosan muna. Botima Rajanami!”
PARSINABUNG NI PARBORU:
“Nauli ma i Raja ni Boru….. Sude do hamu pasu-pasuonnami, lumobi marhite-hite tangiang sian hami hula-hula muna. Alai, molo ulos herbang di tingki on sipasahaton nami tu hamu godangna 17 lembar (bulung) ma Amangboru, jala laos pasahaton nami do tu sude hamu ulos-ulos natino-nun sadari, asa gabehon hamu ma i. Botima!”
PARSINABUNG NI PARANAK: “Mauliatema Rajanami. Nunga las roha nami manjalo i.”
PARSINABUNG NI PARBORU:
“Antong mangarade ma hamu, asa hupasahat hami angka ulos herbang tu hamu. Gorai Amangborungku ma sian i.”
Digorahon jala dijoui Parsinabung ni Paranak ma angka si jalo ulos, i ma:
1. Ulos Pansamot (natoras ni pangoli)
2. Ulos Hela, biasana laos dilehon mandar
3. Ulos tu Pamarai
4. Ulos tu Simanggokhon
5. Ulos tu Sihunti Ampang
6. Ulos tu Haha/Anggi
7. Ulos tu Boru
8. Ulos tu Bere
9. Ulos tu Punguan,
10. Dohot udutanna.

HATA DI NA PASAHATHON ULOS PANSAMOT SIAN AMANG NI BORU MULI:
“Di hamu lae dohot ibotongku, pasahatonnami ma ulos pansamot di hamu. Sai dipargogoi Tuhanta ma hamu mangalului pansamotan dohot ngolu-ngolu siganup ari. Hipas-hipas ma hamu jala ganjang ma umurmu. Jala anju hamu borungki na gabe parumaenmu. Asa songon hata ni umpasa ma dohononku:
Dolok ni Purbatua tondonghon Siborotan,
Sai sahat ma umurmu saur matua, jala tiur nang pansamotan.

Marmutik ma lasiak dompak mata ni ari,
Malo ma ho ito manganju parumaenmi arian nang bodari.

Tubu ma tambinsu di lambung ni pinasa,
Sai torop ma di hamu anak na bisuk dohot angka boru na uli basa.

HATA DI NAPASAHATHON ULOS HELA:
“Di ho Amang Hela dohot di ho Ito, Borungku. Pasahatonnami ma tu hamu ulos herbang ulos naganjang, ulos parhorasan. Herbang ma tangan ni Tuhanta mamasu-masu parsaripeonmu. Ganjang ma antong umurmu sahat tu nasaur-matua. Ulos parhorasan ma on, asa gabe di anak gabe di boru hamu tumpakon ni Tuhanta Pardenggan Basa i. Asa dapot ma di hamu songon hata ni umpasa:
Di ginjang ma ia arirang, di toru ia panggongonan,
Badanmu ma naso sirang, tondimuna sai masigomgoman.

Giring-giring ma tu gonta-gonta, tu boras ni singkoru
Sai tibu ma hamu mangiring-ngiring, tibu mangopa-ompa anak dohot boru.

Sahat-sahat ni solu, sahat ma tu tiga ras,
Sahat ma hamu leleng mangolu, sahat gabe jala horas.”
i marsangap Tuhanta i di parsaripeonmuna on.
Catatan:
• Nasomal taida di tingki na pasahathon ulos hela, adong bunga-bunga ni ulaon i ma na adong sipata ende, tari-tarian, angka na denggan ma i tutu. Alai na mansai porlu dipasahat di tingki na pasahathon ulos i i ma ditariashon natoras ni boru muli ma di si harapan, pesan, pangidoan nasida, jala sude suhut parboru (nahundul di jolo) mandongani natoras ni boru muli.
• Ala mardalan do tingki, unang ma nian marganjang-ganjang angka panghataion jala molo tung adong pe ende (lagu), ingkon na hombar ma i tu ulaon i.
• Dung dipasahat Ulos Passamot dohot Ulos Hela, mangihut ma muse ulos tu Pamarai, ulos tu Simanggokhon, dohot ulos tu Sihunti Ampang (suhi ni ampang na opat).
• Di tingki pasahathon ulos Passamot (paranak) ingkos tangkas do pasahaton ni parboru marhite-hite hata pasu-pasu, unang holan asal diuloshon. Molo tu si jalo todoan, boi ma ulos dipasahat sahali tolu manang opat, alai hot ma di pasahat angka pasu-pasu marhite hata pangidoan tu Tuhanta (marhite angka umpasa).
• Songon soso-soso tu parboru, molo boi nian unang ma tapasahat ulos naung he dipangke (nata pe baru dope) tu paranak. Alana, gabe mangurangi holong di angka na martutur, jala muse, asa marlapatan manang bermakna ulos herbang i di na manjalo. Didok natua-tua martondi do ulos Batak. I do umbahenna godang ragamna songon makna ni ulos i.
Dung sidung pasahat ulos, dipasahat parboru ma tu paranak ulos-ulos na tinonun sadari, songon naung pinatorang di jolo.

PARSINABUNG NI PARANAK:
“Mauliate ma di hamu Rajanami. Nunga tangkas hami sude diulosi hamu, marhite ulos herbang dohot ulos-ulos na tinonun sadari. Mauliate ma!”
“Jala molo adong sipasahatonmuna tu anak dohot parumaennami, hupasahat hami ma tingki on tu hamu.”
PARSINABUNG NI PARBORU:
“Nauli Amangboru. Suru hamu ma hela dohot borunami asa hundul tu jolo on.”
Pasahat ulos holong ma sian horong ni parboru tu pengantin. Jumolo ma sian hasuhuton, namarhaha-anggi dungi pe asa boru/bere, dongan sahuta, punguan, dohot udutanna.
NB: MOLO DI POMPARAN NI SIMANJUNTAK SITOLU SADA INA DOHOT BORUNA, ulos holong tu pengantin nunga disepakati mulai Januari 2003, godangna holan 17 lembar nama. Jadi hira holan sian hasuhuton nama dohot sada sian punguan parsadaan (molo adong). Sude angka tutur namarholong ni roha –dongan tubu, boru, bere, pariban, dohot ale-ale– hepeng manang didok “ulos tinonun ni ama”, nama dipasahat tu pengantin.
Denggan situtu do i. Jala laho pasahathon i didok ma: Tuhorma ulosmu. Jadi manang sadia pe bilangan ni ganti ni ulos i saguru tu ungkap ni roha ni na mangalehon ma i. Gabe jala horas. Aek godang tu aek laut, dos ni roha sibahen na saut.
PARSINABUNG NI PARBORU:
Digorahon tu sude hula-hula, tulang, jala didok margana:
“Di hamu nahuparsangapi hami, hula-hulanami, tulang, bona tulang, tulang rorobot, hula-hula namarhaha-anggi, hula-hula anak manjae”
“Rajanami…., molo adong nalaho sipasahatonmu tu beremu, asa hupasahat hami ma tingki on tu hamu. Alai molo tung siat elek-elek pangidoannami Rajanami…, asa laos di tingki on ma hamu pasahathon angka pasu-pasu, hata sigabe-gabe Rajanami…, Jala laos hamu ma namasiaturan. Botima….!”
Dung sidung sian horong ni hula-hula pasahathon angka ulos holong –jala somalna hula-hula ma parpudi songon panggomgom– diujungi ma dohot hata pasu-pasu. Langsung ma nasida mulak.
PARSINABUNG NI PARBORU: (mandok tu horong ni hula-hulana)
“Mauliate! Malambok pusu hami di sude pambahenan muna Rajanami….., Mauliate ma di hamu. Asa songon hata ni natua-tua ma dohononnami,
Marmutik ma inggir-inggir, bulung nai rata-rata,
Hata nauli, hata pasu-pasu napinasahat muna i,
Na pasauthon ma Amanta Debata.
Ditorushon ma muse panghataion.
“Di hamu Raja ni Pamoruonnami…., ala sian horongnami dohot sian hula-hula, nunga pasahathon angka ulos holong tu hela dohot borunami, asa hupasahat hami ma tingki on tu hamu.”

PARSINABUNG NI PARANAK: “Mauliate ma di Raja i…...”.
Di pasahat ma muse tingki tu hula-hula dohot tulang ni paranak, jala didok:
“Di hamu hula-hulanami, tulang, bona tulang. Molo tung adong nalaho pasahatonmuna tu beremu, hupasahat hami ma tingki on tu hamu. Jala molo suman tu rohamu Rajanami, laos di tingki on ma hamu pasahat pasu-pasu dohot hata gabe. Jadi hamu ma Rajanami namasiaturan. Botima….!”
Dung sidung sian horong ni hula-hula dohot tulang ni paranak pasahathon ulos holong, mulak ma nasida.
PARSINABUNG NI PARANAK:
Pasahathon hata mauliate tu horong ni hula-hula dohot tulang ni Paranak. Ditorushon ma muse panghataion, jala didok:
“Di hamu hula-hulanami….., ala nunga sae be sian horongnami pasahat ulos holong, hupasahat hami ma muse tingki on tu hamu. Hamu ma namangatur.”
PARSINABUNG NI PARBORU:
“Nauli Amangboru…..!!!, Molo dos rohanta, antar songon on ma nian konsep ni ulaonta na mangihut:
Naparjolo : Marhata sigabe-gabe ma sian hami, hamu ma mangampu.
Napaduahon : Mardalan ma olop-olop
Napatoluhon : Mardalan ma ulaon sadari, i ma paulak une.
Paopathon : Tatutup ma di bagasan ende dohot tangiang.”

PARSINABUNG NI PARANAK: “Nunga denggan jala uli be i Rajanami….”

NB:
1. Dung sidung marhata sigabe-gabe, somalna langsung ma tu hasuhuton. Sada silompa ubi, sada silompa gadong, tung sada pe na pasahathon hata nauli, sude ma dapotan pasu-pasu.
2. Di hata sigabe-gabe dohot pangampuon i ma hata mauliate tu sude angka tutur jala pengantin mangampu sian horong ni paranak.
Parsinabung ni Parboru:
“Amangboru, saonari sahat ma hita di napadalanhon olop-olop.”
Dilehon paranak ma tu parboru berupa hepeng recehan, digabung dohot sian parboru, jala dilehon ma muse tu paranak.
“Di hamu Amangboru, dohot di hita saluhutna na masihaholongan, ala nunga uli jala renta mardalan ulaonta, asa marolop-olop roha dohot tondinta mandok mauliate tu Tuhanta Pardenggan Basa i. Asa songon hata ni umpasa ma dohonon:
Dakdanak ndang marungut-ungut, namagodang marlas ni roha.
Binanga ni Sihombing binongkak ni Tarabunga
Tu sanggar ma amporik, tu lubang ma satua,
Sinur ma natapahan, gabe nataula.
Asa hariara ma bonana, hariara nang bulungna
Gabe jala horas hula-hulana, songoni nang boruna.
“Taolophon ma tolu hali.” Didok natorop i ma, “olop-olop” tolu hali. Laos pintor dibagi ma hepeng olop-olop tu natorop i.
PARSINABUNG NI PARBORU: “Di hamu Raja ni Pamoruonnami….., ala naung dos rohanta, saonari ma taulahon ulaon sadari.”
PARSINABUNG NI PARANAK: “Nauli Rajanami….”


Diparade paranak ma tudu-tudu ni sipanganon sipasahatonna tu parboru. Suang songon i nang parboru, diparade ma dekke, boras sipir ni tondi. Jala nunga masa saonari diparade parboru lampet di tandok si pasahatonna tu paranak. Dipasahat ma i tu hasahatanna.
Dipasahat (ditaruhon) parboru ma boru muli tu paranak, jala diparade paranak ma songon upa panaru tu pariban ni boru muli, songon i masituak na tonggi tu natua-tua ni parboru.
Dung singkop jala renta mardalan sude na i ditutup ma dohot ende dohot tangiang na niuluhon ni pihak parboru. Gabe ma jala horas!
Hira songon i ma rumang dohot ruhut ni ulaon di namarhata sinamot dohot pesta unjuk nasomal taulahon di Jabotabek-sekitarna. Godang dope angka na hurang manang lupa rumang dohot ruhut-ruhut paradaton, alai pos roha di hita saluhutna, marboha bahenon hita di angka nahurang malo dope hami, lumobi ma i di angka hata pandohan na so haru pas di rohanta.
Catatan:
1. Masa muse taida di ulaon pesta unjuk diparade pihak parboru dohot paranak na nidok jambat tataring. I ma berupa hepeng laho sipasahatonnatu angka dongan tubuna be, angka natua-tua namandohoti ulaon i sahat tu na simpul. Taringot di bilanganna, saguru tu hasuhuton ma i. Alai, somalna dibagi ma jambar tataring i andorang so mardalan ulaon sadari. Angka na uli ma i molo sian dos ni roha.
2. Molo tu angka horong ni hula-hula, sian pihak paranak manang hula-hula ni parboru, na pasahathon ulos holong tu pengantin, dilehon do songon pasituak-na-tonggi nasida dung sae pasahathon ulos i. Angka nauli ma i tutu. Alai, adong deba na so mangulahon i ala nunga dipasada di tingki na pasahathon upa tulang. Alai molo boi nian, asing ma tabahen jambar ni hula-hula, tulang, asing muse masituak-na-tonggi nasida. Aek godang aek laut, dos ni roha sibahen na saut.
***




MARHATA/PASAHAT SINAMOT DI ULAON UNJUK NA DINAMASA DI JAKARTA

Ala ni angka kemajuan, dohot sompit ni tingki ni Halak Batak di Pangarantoan, gabe godang ma sian suhi-suhi ni Ulaon Adat Batak dipasada Ulaon Adat nasada tu nasada.
Contohna :
• Patua Hata dipasada dohot Ulaon marhusip
• Marhata/Pasahat Sinamot dipasada dohot Ulaon Unjuk

Sudena ulaon napinasada i, denggan do i, asal ma diulahon dohot sada ni tahi dohot saoloan, ai didok umpama ni Ompunta do : Aek godang tu Aek laut, Dos ni Roha do Sibaen Nasaut.
alai tutu adong do hurangna di penempatanna, ima: MARHATA/PASAHAT SINAMOT nataulahon di Ulaon Unjuk ditingki on, gabe sarupa ma ulaon i dohot Ulaon Adat di Napasahat Sulang-Sulang ni Pahompu manang Ulaon Adat ni Namangalua.

Jambar ni Sijalo Jambar na gok sihataan di jabu ditingki Ulaon Marhata Sinamot, gabe dirobah ma istilahna gabe : PANANDAION, jala dipasahat ma ditingki Ulaon Unjuk i.

Nunga Hot Ripe (nunga manjalo pasu-pasu parsaripeon) baru pe dihatai Sinamotna.

Ndang adong nian Panandaion di Adat Batak, alai ala ni Sinamot Sitombol namarlapatan mamasuk tu Sinamot I Jambar ni Parjambar na Gok, asa unang adong panghurangina di Ulaon Na Marhata/Pasahat Sinamot, ai ditingki namarhata sinamot do ingkon pasahaton ni Paranak Jambar ni Parjambar na gok, gabe diciptahon ma istilah : PANANDAION

TINTIN MARANGKUP:
1. Anggo Jambar tu Tulang ni Pangolin dang didok Panandaion, resmi do I pasahaton ni Suhut Parboru tu Dongan Parhundulna, Tulang ni Helana jala dihatahon do I ditingki pasahathon.
2. Na so dapot nijalo ditingkion, ima na dohot Suhut Paranak pasahathon Pinggan Panganan tu Tulang, Bona Tulang, Tulang Rorobot, Bona ni Ari, Hula-Hula ni Namarhaha-maranggi, dohot tu Hula-Hula ni Anak Manjae, hape manggarar Sinamot do nasida, nas ingkon tumpahon ni sisolhotna ai didok do : Dangka do Dupang, Amak do Rere, Amang do Tulang, Anak do Bere. Manumpahi do nian nasida, ai pangolihon Anak Berena (Anakna)


Ndang pola adong perbedaan ni pamungka ni panghataion din a Marhata Sinamot di Ulaon Unjuk di Jakarta on, di Adat Alap Jual dohot Adat Taruhon Jual.

ALAP JUAL :
Protokol Parboru:
Dung masisisean Parboru dohot Paranak mandok kesiapan nasida, songoni nang parhundul ni angka Hula-Hulana be, dipungka Suhut Paidua ni Parboru (Protokol) ma manghatai laho pasahathon ulaon panghataioni tu dongan tubuna.

CONTOH ULAON NI POMPARAN NI SI RAJA HUTAGALUNG :

Protokol : Dihamu nahuparsangapi hami Raja ni Dongan Tubu, Pomparan ni si Raja Hutagalung. Ia ulaonta on ima ulaon na di hasuhuthon ni Pomparan ni Ompunta Miralopak.. Songon nanidok ni Ompunta naparjoloi: Dangkana do Rantingna, Ulaon ni Hahana do Ulaon ni Anggina, tinallik huling-huling tarida holi-holi ala dihami hahadolimuna ma namanghasuhuthon ulaon on hamu Anggidoli Pomparan ni Ompunta Si Rajainaina, ima Anggidoli ima 1. Matasapiak langit; 2, Datu Sorga; 3. Sibulungmotung; 4. Partombus ma nagabe Panamboli, Parsinabung:diulaonta on, hupasahat hami ma tu hamu.

Masisungkunan ma Anggi Doli: Matasapiak Langit, Datu Sorga, Sibulungmotung, Partombus manang ise ma sian nasida nagabe Panamboli/Raja Panungkun
Dung ditodo Raja Hata/Raja Panungkun sian nasida: Masisungkunan ma jolo Parboru:

Raja Panungkun:
Dihamu Suhutnami, Gokkon sipaimaon, Jou-jou sialusan, ia nunga ro hami nuaeng dison lao mangalusi gokkon dohot jou-joumu, jala hundul hita nuaeng di amak tiar dialaman antaran nabidang on asa tiar ma antong parsaulian tiar parhorason panggabeani dihita tumpahon ni Amanta Debata Parasirohai.
Ia naung butong hita mangan indahan nalas, sagat marlompan nataboi, huhut minum aek sitio-tio napinatupamuna, sai pamurnas mai tu daging, saudara tu bohi, sipalomak imbulu sipaneang holi-holi, Songon Bagot namarhalto na niagatan ni paronan, Horas ma namanganhon. Horas ma napatupahon - ia namanungkun ma hami tu hamu Hahadoli, dia ma nangkatna dia ma ultopna, dia ma hatana diama nidokna dialusi Raja ni Hahadoli ma.
Suhut Paidua (Protokol): Horas ma jala gabe Anggidoli, mauliate ma di Tuhanta Pardenggan basai, mauliate ma nang dohononnami tu hamu diholong nirohamunai dihami, ro do hamu antong mangohi gokkon dohot jou-jounami, Ia hata ni sipanganon naung tapangani Raja ni Anggidoli dohononnami ma: Godang sibutong-butong otik sipir ni tondi, ia tung so sadia pe sipanganon dohot siinumon naung tahasagathon i ba sai pamurnas mai tu daging saudara tu bohi., sipaloma imbulu ma I sipaneang holiholi,: . Ia alus ni sungkun-sungkun ni -Anggidoli paboaonnami ma tutu: Parhorasan Panggabean do Anggidoli. Botima
Panungkun:
Horas ma jala gabe hahadoli, parhorason panggabean do hape pinaboana, ia marangkup songon nahundul, mardongan songon namardalan, marangkup do nauli mardongan do nadenggan, asa tangkas ma purba, tangkas ma angkola, asa tangkas hita maduma tangkasan ma namamora, tumpahon ni Tuhanta: asa angkup ni parhorasan panggabeani tangkas ma dipaboa hahadoli asa dibege angka Amanta Raja dohot Inanta soripada tarlobi Hula-hulanta.
Songoni ma hahadoli sungkun-sungkunami, dialusi Hahadoli ma.
Suhut Paidua :
Horas ma jala gabe anggidoli; jagar hata dibahen hamu songon namarlompan hunik, jala dipatama hamu hatai songon namartondi eme, sai tubu ma najagar tu hita on tumpahon ni Amanta martua Debata, dohot Tondi ni Amanta Raja naliat nalolo on.
Ia diari nauli diari nadenggan on nanilehon ni Tuhanta dihita na ro do Pamoruonta, Raja ……. mandapothon hita Hula-hulana, ba asa haru tumangkas botoonta diharoro nasida mandapothon hita, ba hupasahat hami ma tu hamu Anggidoli laho manungkun haroro nasida.
botima Anggidoli
Panungkun:
Horas ma jala gabe diboa-boamu, na ro do hape Pamoruonta Raja ………….; laos diandehon Parhata ni Parborui ma hatana tu Raja ni Hula-Hula dohot Tulang mandok: di hamu nahuparsangapi hami Raja ni Hula-Hula dohot Tulangnami: (huhut ma digorahon Marga nasida ) songon naung rap umbege hita di boa-boa ni Hasuhuton, naeng pungkaonnami ma manghatai dohot Raja ni Pamoruonnami Raja ………………..
Dijolo hamu siaduon, dipudi hamu sipaimaon, sihorus nasuksuk do hamu Rajanami sigohi nalonga, songon nidok ni umpama Rajanami: Ranting ni Bulu Duri, sanjongkal dua jari, Hula-Hula naburju do hamu naolo manuturi jala naolo mangajari di hami Borumu, antong mangido ma hami asa tiroi hamu hami di panghataionnami dohot Pamoruonnami asa sude mardalan tu na denggan, dohot las ni roha, botima pangidoannami. Mauliate ma.
Boha di hamu Pamoruonnami, Raja …………….. marade hamu asa manghatai hita
Protokol PARANAK: Horas ma jala gabe Rajanami, Marade be hami, alai Rajanami asa tangkas hami mangalusi sungkun-sungkun ni Rajai lehon hamu ma jolo tingki dihami asa manghatai ma jolo hami namarhaha-maranggi tarlobi dohot hula-hulanami
Protokol PARBORU: Nauli Amangboru, ulahon hamu ma.
Dung singkop nasida manghatai songon napinatupa ni Parboru laos dipasahat ma hatana tu Parboru.
“Rajanami ma rade be hami Pamoruonmu,…”
“Di hamu Pamoruonnami: Ia dolok ni Sipakpahi Panatapan tu Sibuluan, asa tapungka manghatai pasahat hamu ma jolo Pinggan Panungkunan”
Protokol PARANAK: Mauliate ma Rajanami, ia marcahayo ma songon Mataniari marsinondang songon Bulan ba nunga manggora Hula-Hula laho mamungka manghatai ba dison pasahatonnami ma: Pinggan Panungkunan.
“Borunami; pasahat hamu Pinggan Panungkunan on tu jolo ni Hula-Hulanta”
Catatan: Pinggan Panungkunan ima Pinggan Pasu marisihon: si Pir ni Tondi (dahanon), Napuran (ganjil), Hepeng : 4 lembar sipata ditambai dohot tango-tanggo (juhut)

PARBORU:
Mauliate ma Raja ni Boru (Amangboru), dison nunga dipasahat hamu Pinggan Panungkunan, Pinggan sitio suara, asa tio marsoara, Pinggan Pasu, nahot dihundulanna, sai hot mamasumasu ma Tuhanta dihita; songoni muse peak do diatasna Napuran sirata bulung sipalas roha ni Inanta Soripada, ba sai rata ma antong parhorasan panggabean i dapotonta tujoloan on; huhut do dison boras sipir ni tondi, parbue siribur-ribur sai anggiat ma torop maribur angka pomparanta huhut matangkang manjuara, dohot Boru naburju marroha, jala dohononnami ma asa pir ma pongki bahul-bahul pansalongan, pir ma tondi sai tu tambana ma pansamotan; dison muse ringgit/Rupia namararga, homitan ni boru ni Raja, sipatamba las ni rohanta diloloan bolon on., tarida ma antong dison na Anak ni Raja do hamu, Pahompu ni namora, asa dohononnami ma Binanga ni sihombing binongkak ni tarabunga, tu sanggar ma amporik, tu lubang ma satua, sai sinur ma napinahan gabe naniula, hujalo hami ma on: (catatan: dibuat ma hepeng i, 3 lembar: salembar dilehon tu hambirangna, salembar dilehon tu siamunna, jala salembar ma hasurungan ni ibana Parsinabung) huhut ma dijou Boru: Hamu Borunami pasahat hamu ma jolo Pinggan Panungkunan on tu Paribanmu Parhata ni Borunami, jala dung sahat diuduti ma hatana mandok: di hamu Borunami, sahat ma Pinggan Panungkunan on tu hamu asa gabe Pinggan Pangalusi, mauliate ma.
Diuduti ma hatana mandok: Amangboru, Ba ia hundul hita nuaeng diatas ni amak tiar dijabu namarampang namarjual sigonggom pangisina, sai tiar ma antong parhorasan panggabeani di hita tu angka ari nanaeng ro.
Ia nunga simpul hita mangan indahan na las, hinabosurhon, huhut marlompan nataboi, hinasagathon, huhut minum aek sitio-tio, sai tu tiona ma angka pansamotan, parsauliani tu joloanon tumpahon ni Amanta Pardenggan Basai.

Taringot di sipanganon i dohononnami ma: Bagot namarhalto ma naniagatan ni Paronan, horas ma namanganhon lam tu gandana ma di hamu namangalean angka pansamotan.. Sinimbur ni Panghat ma tu sinimbur ni hotang, sai tudia pe hamu mangalangka sai disi ma hamu dapotan pansamotan.
Didok do Amangboru: Sai jolo ninangnang do asa ninungnung sai jolo pinangan do asa nisungkun, Ia namanungkun ma hami nuaeng Raja ni Boru Dia ma nangkatna dia ma ultopna dia ma hatana dia ma nidokna dipaboa Raja ni Boruma.

PARANAK (mangalusi dung dijalo Pinggan Pangalusi)
Horas ma jala gabe Rajanami, songon nanidokmunai ma tutu, sai tu tiarna ma parhorasan panggabeani sai lam tu tiona angka pansamotani dihita tu angka ari naro:
Taringot tu Sipanganon masak Rajanami dohononnami ma: Godang sibutong-butong, otik sipir ni tondi. Tung sosadia pe nahuparade hami sipanganoni, sai pamurnas ma i tu daging, saudara tu bohi, sipalomak imbulu mai sipaneang holi-holi, hinarat pangkal ni tobu lam tu tonggina, ndada namangholit hami Rajanami tung sibahenon do so sadia, molo tung namangholit pe Rajanami siala ni tangiangmu tu Amanta Debata sai tu tambana ma naniholit.
Sai songon bagot namarhalto ma natubu di robean, horas ma hamu Rajanami namanganhon horas antong nang hami namangalean.
Taringot tu sungkun-sungkun ni Rajai, alusannami ma tutu: Parhorasan Panggabean do nidokna, boti ma Rajanami

PARBORU : Horas ma jala gabe Amangboru dialusmunai, ia didok hamu parhorasan panggabean do hape nanidokna, ba mauliate ma tadok tu Amanta Pardengganbasai, tutuma songon nanidokmunai::
Timbo dolok martimbang panatapan tu pangaloan, Sai manumpak ma Amanta Debata nadiginjang, sai ro ma dihamu singkat ni i marlipat ganda angka pansamotan
Ia namarangkup songon nahundul, mardongan songon namardalan, marangkup do nauli mardongan do nadenggan, asa tung tangkas ma purba, tangkas ma tutu angkola, asa tangkas hita Maduma, tangkasan ma na Mamora, angkup ni parhorasan panggabean i haru tangkas ma dipaboa Raja ni Boru, asa tangkas dibege angka Amanta Raja, dohot Inanta Soripada tarlobi angka Raja ni Hula-Hulanta., botima da Raja ni Boru
PARANAK : I ma tutu Rajanami, mansai las situtu rohanami umbege sungkun-sungkunmunai, tutu ma hamu sisuan bulu jala si panjala, siboto uhum do hamu jala angka anak ni Raja.
Songon nanidokmunai Rajanami asa tangkas ma purba tangkas ma angkola, jala asa tangkas hita maduma, tangkasan ma na mamora, paboaonnami ma rajanami angkup ni parhoransan panggabean i:
Didok umpama ni ompunta najolo:
Denggan ma bulu godang, denggan baen hite-hite. Molo adong anak manang boru magodang denggan ma asa hot ripe. Asa tubuan laklak tubuan singkoru, tubu sanggar diparsopoan, asa tubu dinasida anak dohot boru jala jengkar-jengkar dihangoluan.
Ia dimanang piga ari nasalpu nunga satahi saoloan hita Rajanami disangkap ni angka anakhonta asa hot ripe, jala nagkining nunga rap hita mangudurhon anakhontai tu adopan ni Debata di Bagas JoroNai asa manjalo pasu-pasu parbagason marhite Naposo ni Tuhanta. Nunga terlaksana i dohot denggan.sohariboriboan, Mauliate ma di Tuhanta Pardenggan Basai.
Marpungu ma hita nuaeng dibagas namarampang namarjual sigonggom pangisina on, asa mangido ma hami nian Rajanami diharadeon ni rohamu asa tauduti ma nian ulaonta NA-MARHATA SINAMOT
PARBORU : Tutu ma nanidokmunai Amangboru, denggan ma bulu godang denggan baen hite-hite molo dung magodang anak manang boru denggan ma asa hot ripe. Jala didok hamu asa tauduti ulaonta NAMARHATA SINAMOT. Mauliate ma di Debata:, Mauliate ma dihamu Raja ni Borunami.Ai nunga pitu lilinami paualu jogianami, nunga nauli nipinami ma adong hamu pandurungannami,, ba tangkas do huboto hami anggo hamu Raja …………….
Pat ni gaja tu pat ni hora angka pomparan ni Raja do hamu jala angka namamora. dibahen i pasahat hamu ma sinamoti mansai godang. Botima hatanami Raja ni Boru
PARANAK : Mauliate ma Rajanami, tutu do nanidokmunai Pat ni gaja tu pat ni hora angka anak ni Raja do hita jala angka namora, alai tumangkas do Rajanami dohononnami rap Anak ni Raja do hita naburju marroha. Ala ndang imbulu sinuanhon be hami jala huling-huling nilangkophon tu hamu Rajanami, naung borumuna hian do hami sian angka ompunami,. Tangkas do hutanda hami burju ni rohamu mar-Boru: Ai songon nidok ni umpamai Rajanami
Urat ni Singkoru, dihunghupi bulung bira, anggo haburjuon ni hamu Raja Hutagalung marboru nunga tarbarita sahat ro didia. Mangingot i do Rajanami umbahen nabarani hami ro toadopanmu : ai ida-ida do nabutong jora-jora do namale. Jadi namarsomba ma hami tu hamu Rajanami taringot tu Sinamot ni Parumaennami, tarsongon on ma nian Rajanami elek-eleknami asa si sahali manombahon ma hami Rajanami disomba ni Uhum, somba ni Adat di-godang ni Sinamot ni Parumaennami sipasahatonnami tu hamu Hula-Hulanami.
Songoni ma somba pangidoannami tu hamu Rajanami.
PARBORU : Horas ma jala gabe Raja ni Boru, pangidoanmu asa sahali mangelekhon sahali manombahon hamu di godang ni Sinamot, anggo ahu sandiri ala tangkas do hamu tinanda naburju mar- hula-hula: alai Amangboru, asa tung tangkas botoon ni angka Amanta Raja dohot Inanta Soripada dipangidoanmu di Somba ni Uhum, Somba ni Adat dohot di hata ni Sinamot sipasahatonmu haru dipaboa Raja ni Boru ma
PARANAK : Mauliate ma Rajanami, malambok pusu, tangkas ma tutu paboannami pangidoannami tujolo ni Rajai, di Somba ni Uhum, Somba ni Adat dohot dihata ni Sinamot sipasahatonnami tarsongon on ma Rajanami pangidoannami: Sinamot SITOMBOL ma nian Rajanami, disi ma Lombuna disi ma Hodana dst jala hupasada hami ma gabe Rupiah, jala ALAP JUAL ma Parumaennami, di alaman ni Rajai ma Ulaon, jala mangingot di angka porlu ni tingki Rajanami ULAON SADARI ma nian Songoni ma jolo somba pangidoannami Rajanami.
PARBORU : Dihita namardongan tubu, songoni nang Boru dohot Berenami, tarlobi di hamu sude nahuparsangapi hami Raja ni Hula-Hulanami, nunga rap umbege hita dipangidoan ni Pamoruon asa sisahali mangelekhon/manombahon ma nasida disomba ni Uhum, disomba ni Adat dohot di godang ni Sinamot sipasahaton nasida, ima Sinamot na-Gok Sitombol, Alap Jual, jala Ulaon Sadari beha alusmu::
Songon on ma pangatur ni panungkunan: (ndang pola be tinaringotan Horbo, Lombu d.n.a.)
Parjolo dipasahat ma tu Boru dohot bere:
BORU : Mauliate ma Rajanami, diingot hamu do hami antong Borumu, anggo sian hami Borumu, alusnami sipangihut do anggo hami, songon dia pe haputusanmu Rajanami, namangihuthon ma hami, botima hatanami Rajanami.
Songoni ma alus sian Borunta, nuaeng pinasahat ma tu hita na-Mardongan Tubu
DONGAN TUBU: Mauliate ma Hahadoli, songoni pos ni roham tu pangidoan ni Pamoruonta taringot di Sinamoti, songoni do nang hami dongan tubumu sada do hita songon daion mual songon dia pe pandokmu/ alusmu tu Pamoruonta songoni do nang alusnami, hupasahat hami ma tu Hahadoli, ima hata sian hami sude Dongan Tubu.
Parhata Parboru mangandehon hata tu sude Hula-Hula:
PARBORU : Di hamu saluhutna Hula-Hulanami; (unang lupa manjouhon Marga ni Hula-Hulai) nunga rap umbege hita Rajanami di pangidoan ni Pamoruonnami di Somba ni Uhum, Somba ni Adat di hata ni Sinamot sipasahaton nasida tu hita asa nian sahali mangelekhon, sahali manombahon ma ninna nasida. Andorang so hualusi hami pangidoan ni Pamoruonnami asa pos rohanami Rajanami mangido ma hami di-panuturion sian hamu sude Hula-Hulanami, ai songon nidok ni Ompunta sijolo-jolo tubu : Ranting ni Bulu Duri, sanjongkal dua jari, hamu do hula-hula naburju manuturi, huhut hula-hula pangajari, (laos digora ma Boruna laho pasahathon Microphone tu Hula-Hula)
Hata sian Hula-Hula: (Hula-Hula manungkun donganna sahundulan = biasana satolop do nasida Tulang ni Boru Muli ma mangalusi)
Horas ma jala gabe dihamu Raja ni Borunami, Taringot ni pangidoanmu tu hami hula-hulamu, nunga satahi hami, ahu ma namangalusi:
Mansai las rohanami umbege panghataionmuna hamu namarhula-marboru naung masipaolo-oloan: ba sian hami hula-hulamu sidohononnami tu hamu ba Balintang ma Pagabe tumandanghon sitadoan, sai Asi ma roha niTuhanta, ba arimuna ma gabe molo olo hamu masipaolo-oloan.
Songoni ma hata sian hami Hula-Hulamuna.
PARBORU : Didok ma mauliate di paniroion ni Hula-Hula.
Songoni ma dihamu Raja ni Pamoruonnami, nunga dibege hamu panghataion sian hami namar- Dongan tubu, Borunami, tarlobi sian Hula-Hulanami, jadi: andorang so hualusi hami pangidoanmunai Amangboru, haru dipatangkas Amangboru ma Somba ni Uhum, somba ni Adat dohot godang ni Sinamot ni Borunami nanaeng sisombahononmu tu hami, asa dibege sude Amanta Raja dohot Inanta Soripada naliat nalolo, songoni ma hatanami Amangboru.
PARANAK : Horas ma jala gabe Rajanami, andorang so husombahon hami pangidoannami Rajanami asa tangkas diida Rajai naung sahata hami, denggan ma hupangido soara sian nasida: Dongan tubu, borunami tarlobi dohot hula-hulanami, lehon hamu ma jolo tingki dihami asa manghatai hami Rajanami.
Parjolo ma tu Boru/Bere, didok ma hatana songon on: di hamu Boru dohot Berenami, hamu do nahupangasahon hami di ulaon on, asa pos roha ni Hula-Hulanta naung sisada hata sisada tahi hita dihata ni sinamot sisombahononta tu Hula-Hula Parboru, asa lehon hamu ma hata sian hamu Boru dohot Berenami
Hata sian Boru dohot Bere: Mauliate ma dihamu hula-hulanami, taringot ni hata sian hami Rajanami, songon dia pe nanaeng hatahononmu taringot tu Sinamot dohot Ulaon Adat tu hula-hulani hula-hulanami, rade ma hami Boru dohot Beremu laho manungkoli hamu di gogo dohot sipatupaon. Mauliate ma.
Hata sian Hula-Hula: Songoni ma dihamu saluhutna nahuparsangapi hami Raja ni Hula-Hulanami (didok ma susunan ni Hula-Hulai suang songoni dohot Marga nasida) nunga dibege hamu pangidoannami tu Raja ni Hula-Hulanami asa sahali manombahon nian hami digodang ni Sinamot sipasahatonnami. Andorang so huhatahon hami pangidoannami on Rajanami: mangido ma hami dipanuturion sian hamu, ai hula-hula naburju do hamu naolo maniroi hami angka Pamoruonmu,: ai songon nanidok ni Ompunta naparjoloi do dohononnami: dijolo hamu siaduon Rajanami dipudi hamu sipaimaon sihorus na gok do hamu Rajanami, sigohi nalonga, hupasahat hami ma panghataion on tu hamu, botima.
(huhut dijou Boruna laho pasahathon Microphone)
Hata sian Hula-Hula ni Paranak: Ndang pola berbedai sian hata ni Hula-Hula ni Parboru, tong do Balintang ma pagabe tumandanghon sitadoan, arimuna ma gabe molo dung masipaolo-oloan, songoni ma hata sian hami sude Hula-Hulamuna.
Dungi dipasahat ma tu Dongan Tubu
Hata sian Dongan Tubu ni Paranak: Sian hami dohononnami ma ala naung sahata do hita sian mulanai ba songon dia ma hatamu naung sahata ma hita hahadoli, botima alusnami.
PARANAK : Rajanami, Hula-Hulanami nunga dibege hamu naung sahata do hami namardongan tubu, borunami tarlobi dipanuturion sian hula-hulanami, dipangidoannami asa sahali manombahon, sahali mangelekhon hami disomba ni uhum, somba ni adapt, di godang ni Sinamot sipasahatonnami.
Antong Rajanami, mangoloi pangidoanmunai asa dohononnami ma: disi ma Horbona, disi ma Lombuna, , Masna, dohot Serena, alai Rajanami unang pola lola hamu pabarahon Horbo, dohot Lombu i, , hupasada hami ma sudenai gabe Rupiah ni Pamarentanta. Sinamot na gok sipasahatonnami: Sitombol ma Rajanami, Alap Jual, Ulaon Sadari, jala godangna Rajanami sombahononnami ma Rp. 50.000.000,==
PARBORU : Mauliate ma Raja ni Boru, Rp. 50.000.000,== ma godang ni sinamot sipasahatonmu, sitombol, Alap Jual dohot Ulaon sadari alai nang pe songoni anggo Upa ni Suhi ni Ampang na-Opati dohot angka nahombar tusi pasahatonmu do ate Amangboru.
PARANAK: Baris-baris ni Gajah dirura pangaloan molo marsuru Raja dae ma sooloan ba songon dia pandok ni Rajai Huoloi hami mai Rajanami.
PARBORU : Songoni ma dihita saluhutna napunguon, tarlobi dihamu Hula-Hulanami dielek-elek ni Pamoruonnami dihata ni Sinamot dohot godangna nunga rap umbege hita.
Alai, (dipasahat hatana tu Suhut Sihabolonan) di hamu Suhut Sihabolonannami, didok natua-tua Lasiak natata didia panggilingan, manghatai pe Raja hata tu Raja hata dihamu Suhut Sihabolonan do anggo keputusan. Nunga dipaboa pamoruonta pangidoan nasida di somba ni uhum, somba ni adat dohot godang ni Sinamot ni Borunta sipasahaton nasida ima godangna Rp. 50.000.000,== Sitombol, Ulaon Sadari. Hupasahat hami ma tu hamu.
Hata Alus sian Suhut sihabolonan: (manang Paidua ni Suhut) Horas ma jala gabe, dihamu Hahadoli/Anggidoli – dangkana do rantingna songon dia hata ni hahana songoni do hata ni angina,. Mauliate ma dihamu saluhutna , sada do hita songon daion mual, sisada Anak sisada Boru, songon dia pe naung dihatai hamu dohot pamoruonta, molo dung denggan dirohamu nadohot do hami marlas niroha disi, Mauliate ma dihamu.
PARBORU Dihamu Raja ni Pamoruonnami, nunga be sisada hata sisada pandohan hami Hula-Hulamuna: sai songon nidok ni umpama ma: Amporik mallipik, Onggang marbabang, sai gabe ma parsinamot naotik, gabe ma parsinamot nagodang.
Dipangidoanmuna asa sombahononmu ma godang ni Sinamot sipasahatonmu tu hami Hula-Hulamuna godangna Rp. 50.000.000,== sitombol, Ulaon Sadari tambani Jambar ni Suhi ni Ampang na-opat holoi hami mai, Horas ma jala Gabe, ro ma hamu pasahat hamu ma.
PARANAK Horas ma jala Gabe Rajanami, Mauliate ma dipangoloionmuna dielek-eleknami. Laos digora ma Suhut Paranak huhut mandok songon on::
di hamu Suhut Sihabolonan nunga tangkas dioloi Hula-Hulanta pangidoanta di godang ni Sinamot sipasahatonta, ro ma hamu laho pasahathon Sinamot Nagok tu Hula-Hulanta.
Dung dipangido musik.
Ro ma rombongan ni suhut sihabolonan Paranak mamboan Sinamot diatas ni piring dohot sipir ni tondi, dipasahat ma jolo tu parhata ni Paranak, dungi dipasahat nuse tu Parhata ni Parboru, baru pe asa borhat nasida manomba Suhut Sihabolonan Parboru.
Dung ditortorhon, dapatedek Suhut Parboru ma ulosna jala disaburhon Inanta sian Paranak ma Sinamoti dohot sude isi ni pinggani tu Ulosi.
Dibungkus Inantai ma Sinamoti laos dibagasan Ulosi, - dungi masijalangan,

Ihut ma muse pasahat Parjambaran tu Suhi ni Ampang Naopat dohot uduranna:

• Suhut sihabolonan Parboru : Sijalo Sinamot sian Suhut Paranak
• Upa ni Sijalo Bara : napasahathon Pamarai
• Upa Pariban : napasahathon Sihunti Ampang
• Upa Tulang : dipasahat Suhut Sihabolonan Paranak dohot Suhut Parboru, laos dipasahat Suhut Parboru ma Pinggan Panganan tu Tulang ….
• Upa ni Simandokhon : dipasahat Anak manjae
• Upa Todoan, parorot dohot lan angka sijalo jambar : sesuai tu susunan sian Parboru
• Pomparan ni Ama ni Suhut marhaha maranggi : Sijalo Upa Todoan
• Pomparan ni Ompung Marhaha maranggi : Sijalo Upa Todoan/Panghaei
• Pomparan ni Amang mangulahi Marhaha maranggi : Sijalo Upa Todoan/ Bola Tambirik
• Iboto ni Suhut : Sijalo Upa Parorot
• Punguan ni Marga : Sijalo Upa Punguan
• Pinggan Panganan : tu Parboru upa ni natorop (biasana Parboru do Paradehon pinggan panganan alai dipasahat ma jolo tu Parhata ni Paranak asa songon na sian Paranak Pinggan Panganani)
• Tulang ni Hela : Sijalo Upa Tintin Marangkup (napasahathon Suhut Parboru nidonganan ni Suhut Paranak) Dijalo Suhut Parboru ma amplop namarisi hepeng sian Suhut Paranak laos dipasada tu amplop nanaeng sipasahatonna tu Tulang ni Helai.

Hata ni Suhut Parboru :
Dihamu Dongan Sahundulannami, Tulang ni Helanami
Songon nidok ni umpama: Hot do jabui, hot margulang-gulang, tung boru ni ise pe dialap berenibai, tong doi boru ni Tulang. Tingkion, Borunami ma dialap beremuna:
Godang do hujalo hami sinamot ni boruntai, ba dison otik godangna sian sinamoti hupasahat ma sipalas rohamu dohot pangidoannami tu hamu tung pe borunami dialap beremi ba sisada boru ma hita di boruntai. Las ma rohamu manjalo, Horas ma, jala mauliate
Hata ni Tulang ni Hela: Mauliate ma dihamu Raja ,,,,,,,,,, tutu ma songon nidokmunai, hot pe jabui hot margulanggulang, tung boru niise pe dialap berenibai, tong doi boru ni Tulang.
Dison nunga dipasahat hamu tutu sian Sinamot ni Boruntai sipalas rohanami/upa tintin marangkup mauliate ma dihamu, jala dohononnami ma: molo tung borumuna pe nuaeng dialap berenamii, naung borunami mai jala dohononnami ma sisada boru ma hita.
Mauliate ma dihamu.

PARBORU: Amangboru, mauliate ma dohononnami tu hamu Pamoruonnami, nunga sude hami marlas ni roha, ganup do hami taruli di sinamot nagok naung pinasahatmuna, ba didok rohanami Amangboru, asa dos nangkokna dohot tuatna, atik adong sipangidoonmu sian hami hula-hulamuna, dok hamu ma, ontak ni natolap gogonami oloannami do pangidoanmu.
PARANAK Horas ma jala gabe Rajanami, mansai las rohanami diboa-boamunai, asa pasahatonnami ma pangidoannami tu hamu Rajanami: Anggo pangidoan Rajanami asa Ulosi hamu ma hami sude dohot Ulos Herbang didongani tangiangmuna mangido pasu-pasu sian Amanta Pardenggan Basai, Songoni ma pangidoannami Rajanami, mauliate ma. (Ala naung adong hian panghataion taringot tu bahat ni Ulos Herbang sipasahaton ni Parboru tu Pihak ni Paranak0 didok Parboru ma:
PARBORU Mauliate ma Amangboru, sintong do pangidoanmunai, alai songon naung hudok hami dihatanami naparjolo nangkining, ontak ni naboi tarbahen hami Ulosannami do hamu dohot Ulos Herbang, alai molo tung so sude pe hamu anon naboi huulosi hami dohot Ulos Herbang, pasahatonnami ma tu nasida Ulos Natinonun Sadari, songoni ma Amangboru, mangarade ma hamu: 


DAFTAR UMPASA

1 Adat do Ugari, sinihathon ni MulajadiSiradotan manipat ari, salaon di siulubalang ari.
2 Adat na so jadi mose, Uhum na so jadi muba
3 Aek godang tu aek laut,Dos ni roha sibaen na saut.
4 Agatna do agat Dairi, imbalona imbalo pege; Hatana do mapultak gambiri, patna so malo hehe
5 Agia pe lapalapa asal ditoru ni sobuon, agia pe malapalap asal ma di hangoluon, ai sai na boi do jolma partalaga muba gabe parjoluon
6 Untuk pasangan saat tukar cincin / Manjalo Tintin Marangkup Amak do rere, dakka do dupang,Anak do bere, Amang do Tulang.
7 Amporik do silolom, Sidaodao pidong toba,Nasa tahinta tahi torop, sahat mai sipinta tua, di hitaon luhutna
8 Amporik mallipik, Onggang marbabang Gabe do parsinamot naotik, gabe nang parsinamot nagodang.
9 Untuk pasangan yang baru menikah Andor hadukka ma patogu-togu lombu,Sai sarimatua ma hamu sahat tu na patogu-togu pahoppu.
10 Mangampu Angka pasu-pasu na ni lehon muna,Sai dijangkon tondi ma dohot badan.
11 Untuk pasangan yang baru menikah Anian ma pagabe tumundalhon sitodoan,Arimu ma gabe molo marsipaolo-oloan.
12 Ansimun sada holbung, pege sangkarimpang, manimbung rap tu toru, mangangkat rap tu ginjang
13 Ulos Asa manumpak tondi ni hulahula, manuai sahalana
14 asa pat ni gaja tu pat ni hora, angka anak ni raja do hamu pahompu ni namora.
15 asa pat ni gaja tu pat ni hora, angka anak ni raja do hamu pahompu ni namora.
16 Asa tubuan laklak tubuan singkoru, tubu sanggar di parsopoanAsa tubu di nasida anak, tubu dohot Boru, jala jengkar-jengkar di hangoluan.
17 Asa tubuan laklak tubuan singkoru, tubu sanggar di parsopoanAsa tubu di nasida anak, tubu dohot Boru, jala jengkar-jengkar di hangoluan.
18 Untuk pasangan saat tukar cincin / Manjalo Tintin Marangkup Asing do huta Hullang, asing muse do huta Gunung Tua,Asing do molo tulang, asing muse do molo gabe dung simatua.
19 Bagot namarhalto ma naniagatan ni paronan, sai horas ma hamu namanganhon, sai tu horasna ma nang hami namangalean.
20 Balintang ma pagabe tumundalhon sitadoan, ba arimuna ma gabe ala olo hamu masipaolooloan
21 Baris baris ni gaja di rura pangaloan, molo marsuru raja dae do so oloan, molo so nioloan tubu ma hamagoan, molo ni oloan ro ma pangomoan
22 Bau so jolo busuk, bari so jolo masak
23 Binanga ni sihombing binongkak ni tarabunga, tu sanggar ma amporik, tu lubang ma satua, sai sinur ma napinahan gabe naniula,
24 Bintang ma narumiris tu ombun nasumorop, Anak pe riris boru pe torop
25 Bona ni pinasa, hasakkotan ni jomuran,Tung aha pe dijama hamu, sai tong ma dalan ni pasu-pasu.
26 Mandok Hata Tu Hula-Hula/Tulang Bulan indadui, angkup ni mata ni ariDa Tulang indadui, Iboto ni Inanta hami
27 Untuk pasangan saat tukar cincin / Manjalo Tintin Marangkup Bulung namartampuk, bulung ni simarlasuna,Nunga hujalo hami tintin marangkup, Dohonon ma hata pasu-pasuna
28 Mangampu Bulung ni Taen tu bulung ni TulanBa molo tarbahen, sai topot hamu hami sahali sabulan,
29 Untuk pasangan yang baru menikah Dakka ni arirang, peak di tonga onan,Badan muna naso jadi sirang, tondi mu marsigomgoman
30 Dangka do dupang, Amak do rere, Ama do tulang, Anak do nang ibebere
31 Untuk pasangan yang baru menikah Dekke ni sale-sale, dengke ni Simamora,Tamba ni nagabe, sai tibu ma hamu mamora.
32 Denggan ma bulu godang, denggan ma bahen hite-hite,Molo dung adong anak magodang denggan ma asa hot ripe,
33 dihilap ma tua na dao, dijou ma najonok
34 Dijolo raja sieahan, dipudi raja sipaimaon
35 Dolok ni Simalungun, tu dolok ni SimamoraSalpu ma sian hamu na lungun, sai hatop ma ro si las ni roha.
36 Pamungka Ni Panghataion Di Ulaon Dolok ni Sipakpahi, panatapan tu Sibuluan, Asa tapungka manghatai, pasahat hamu ma pinggan panungkunan
37 Pamungka Ni Panghataion Di Ulaon Dulang na so dulangon, dulang bajoran ni bonanaHula-hula ndang jadi sumpaon, habiaran do sapatana
38 Eme ni Simbolon parasaran ni si borok,Sai horas-horas ma hita on laos Debata ma na marorot.
39 Eme ni sitambatua, parlinggoman ni siborok; Amanta Debata do sileon tua, sai dohot ma hamu diparorot
40 Eme sitambatua bahen tuhor ni bosi, angka hata nauli ima dijangkon tondi.
41 Untuk pasangan yang baru menikah Gadu-gadu ni Silindung, tu gadu-gadu ni Sipoholon,Sai tubu ma anakmuna 17 dohot borumuna 16.
42 Ganjang abor ndang boi suruhon, jempek abor ndang boi langkaan
43 Untuk pasangan yang baru menikah Giring-giring ma tu gosta-gosta, tu boras ni sikkoru,Sai tibu ma hamu mangiring-iring, huhut mangompa-ompa anak dohot boru.
44 Godang sibutongbutong, otik si pir ni tondi, tung so sadia pe sipanganon nahupatupa hami, sai pamurnas ma tu daging, saudara tu bohi, sipalomak imbulu, sipaneang holi holi.
45 Pamungka ni Panghataion di ulaon Gokhon sipaimaon, Jou-Jou sialusan Butong mangan indahan na las, bosur/mahap marlompan juhut nataboi, pamurnas mai tu daging, saudara tu bohi, haroannii dipaboa amanta suhut ma.
46 Habang ambaroba (goar ni pidong) songgop tu hau torop Debata do namartua, luhut ma hita diparorot.
47 Mangampu Habang pidong sibigo, paihut-ihut bulan,Saluhut angka na tapangido, sai tibu ma dipasaut Tuhan.
48 hariara bona, hariara ujungna, horas ma amana, horas ma nang boruna.
49 Hariara madungdung, pilo-pilo na maragar,Sai tading ma na lungun, ro ma na jagar.
50 Hata mamunjung, hata lalaen, hata natorop, sabungan ni hata
51 Hau ni tarabunga hasonggopan ni haluang, hula-hula naburju do hamu na so pola gulu di uang.
52 Hinarat pangkal ni tobu, lam tu tonggina, unang dok hamu hami namangholit, sibahenon do na so sadia.
53 Untuk pasangan saat tukar cincin / Manjalo Tintin Marangkup Hot pe jabu i, tong doi margulang-gulangSian dia pe mangalap boru bere i, tong doi boru ni Tulang.
54 Hotang binebe-bebe, hotang nipulos-pulos, Unang hamu mandele ai godang do tudos-tudos
55 Hotang binebebebe, hotang pinulospulos; Unang iba mandele godang do todustudos
56 Hotang do ragian, hadanghadangan pansalongan; Sihahaan gabe sianggian, molo hurang sinaloan
57 Hotang hotari hotang pulogos; Gogo ma mansari, na dangol do na pogos
58 Pamungka Ni Panghataion Di Ulaon Hula-Hula Bona ni Ari, Tinongos ni Ompunta MulajadiSisubuton marulak loni, sisombaon di rim ni tahi
59 Hula-Hula Bona ni Ari, Tinongos ni Ompunta MulajadiSisubuton marulak loni, sisombaon di rim ni tahi
60 Mandok Hata Tu Hula-Hula/Tulang Hula-Hula mata ni ari binsar, sipanumpak do tondinaSipanuai ia sahalana, di nasa pomparanna.
61 Hula-Hula mata ni ari binsar, sipanumpak do tondinaSipanuai ia sahalana, di nasa pomparanna.
62 Hula-Hula mata ni ari binsar, sipanumpak do tondinaSipanuai ia sahalana, di nasa pomparanna.
63 Ia dipangido hepeng, ndang olo manjua
64 Ihan di pandaungan, sangkot sapa di parpagaran, Denggan do hita masisungkunan, ringkot masiajar-ajaran.
65 Ijuk di para-para, hotang di parlabian, nabisuk nampuna hata, na oto tu pargadisan
66 Ingkon sada songon daion aek, unang mardua songon daion tuak
67 Ingkon songon poting, lam marisi lam so marsoara
68 Jari-Jari sampulu, sude do mampanggoari Atik tung adong hatanami natarsalpu, jumolo hami marsantabi
69 Jari-Jari sampulu, sude do mampanggoariAtik tung adong hatanami natarsalpu, jumolo hami marsantabi
70 Jari-Jari sampulu, sude do mampanggoariAtik tung adong hatanami natarsalpu, jumolo hami marsantabi
71 Jolo ni dilat bibir, asa nidok hata
72 Jolo tinaha garungniba, jolo niantan sulangatniba
73 Buat Orang-Orang Muda Jolo tiniktik sanggar laho bahenon huru-huruan,Jolo sinukkun marga asa binoto partuturan.
74 Jongjong Adat sitongka doi tabaon, peak pe Adat sitongka doi langkaan
75 Jongjong di Purba tua, manatapnatap tu Panamparan; Sahat ma hamu sarimatua, ai nungga malua hamu sian parmaraan"
76 Jujur do mula ni bada, bolus do mula ni dame
77 Landit ma bulung botik, porhot bulung ni ambasang. Sipanganon na otik, manghorasi ma tu tondi dohot pamatang
78 Loja siborok manjalahi guluan, ingkon hir do hodok manjalahi hangoluan
79 Loting di tomboman, tabo nasiniraan Sai tondinta ma masigomgoman, dao ma namasisaritaan.
80 Loting di tomboman, tabo nasiniraanSai tondinta ma masigomgoman, dao ma namasisaritaan.
81 Loting di tomboman, tabo nasiniraanSai tondinta ma masigomgoman, dao ma namasisaritaan.
82 Mambahen marsundut-sundut soada mara.
83 Manat mardongan sabutuha
84 Mandurung di aek Sihoru-horu, manjala di aek Sigura-guraUdur ma hamu jala leleng mangolu, hipas matua sonang sora mahua.
85 Manghuling taguk-taguk (goar ni pidong) diatas ni arirang (bunga kelapa, palm, pinang) huncus do nambura saut, bauan nambura sirang.
86 Untuk pasangan yang baru menikah Mangula ma pangula, dipasae duhut-duhutMolo burju marhula-hula, dipadao mara marsundut-sundut
87 Manuk mira sialtong, monang-monang molo martubi; Salpu ma angka parungkilon, sai sonang ma hamu nadua anggia dohot bere dapotan nauli.
88 Manuk ni pealangge hotek-hotek laho marpira, Nasirang marale-ale lobian namaten ina
89 Buat Orang-Orang Muda Manuk ni pealangge hotek-hotek laho marpiraSirang na mar ale-ale, lobianan matean ina
90 Maos di pangalmisan songon bira na sabotohon
91 Marangkup songon nahundul, mardongan songon na mardalanMarangkup do nauli, mardongan do nadengganAsa tangkas ma purba, tangkas ma angkola, asa tangkas hita maduma, gabe jala mamora (manang tangkas hita maduma, tangkasan ma namamora)
92 Marbulung ma tambinsu, marjengga-jengga ma pinasa Sai tubu ma anak nabisuk, dohot Boru naulibasa.
93 Marbulung ma tambinsu, marjengga-jengga ma pinasaSai tubu ma anak nabisuk, dohot Boru naulibasa.
94 Pamungka Ni Panghataion Di Ulaon Marcahayo songon mata ni ari, marsinondang songon bulan,Asa tapungka manghatai, pasahat hamu ma pinggan panungkunan
95 Marcahayo songon mata ni ari, marsinondang songon bulan,Asa tapungka manghatai, pasahat hamu ma pinggan panungkunan
96 Mangampu Mardakka Jabi-jabi, marbulung ia si TulanAngka pasu-pasu na pinasahat muna, Sai sude mai dipasaut Tuhan.
97 Marhosa-hosa sunting, marsiusungan dompak dolok, ala ni lambok ni pakkuling na holang i gabe jonok
98 Marhosa-hosa sunting, marsiusungan dompak dolok, ala ni lambok nipakkuling na holang i gabe jonok
99 Marmutik tabu-tabu mandompakhon mataniari,Sai hot ma di hamu akka pasu-pasu, laho marhajophon akka na sinari
100 Marragam do angka ulaon adat, jala ulaon rumpu-rumpuan do i, "gotong royong", ninna hata nuaeng.
101 Marsinondang songon bulan Marcahayo songon mata ni ari, ,sai tu domuna ma sahundulan, namarhula marboru, songoni na marhaha-maranggi.
102 Marsinondang songon bulan Marcahayo songon mata ni ari, ,sai tu domuna ma sahundulan, namarhula marboru, songoni na marhaha-maranggi.
103 Marsinondang songon bulan Marcahayo songon mata ni ari, ,sai tu domuna ma sahundulan, namarhula marboru, songoni na marhaha-maranggi.
104 marsomba hami dohot sappulu jari jala pasapullusadahon simanjungjung
105 Martahuak ma manuk di bungkulan ni ruma,Horas ma hula-hulana,songoni nang akka boruna.
106 martantan ma baringin, marurat jabi-jabi, horas ma hita madingin, tumpahon ni umpunta Mulajadi.
107 Martantan ma baringin, marurat jabi-jabi, Horas ma tondi madingin, tumpahon ni Amanta Debata Mulajadi.
108 Masiaminaminan songon lampak ni gaol, masitungkoltungkolan songon suhat di robean, mangankat rap tu ginjang manimbung rap tu toru, tongtong satahi saoloan.
109 Masiaminaminan songon lampak ni gaol, masitungkoltungkolan songon suhat di robean, mangankat rap tu ginjang manimbung rap tu toru, tongtong satahi saoloan.
110 Buat Orang-Orang Muda Metmet dope sikkoru da nungga dihandang-handangi,Metmet dope si boru da nungga ditandang-tandangi
111 Molo godang pinanutan, godang ma harharam
112 Mangampu Molo so boi bulung ni tulan, pinomat bulung ni salaonBa molo so boi sahali sabulan, pinomat sahali sataon
113 Na dangol ni andung do ahu, na siak panomuan
114 Mangampu Napogos hian iba, boi do gabe mamora.Songgop si Ruba-ruba tu dakka ni Hapadan,
115 Napuran tano-tano rangging marsiranggongan,Badan ta i padao-dao, tondita i marsigomgoman
116 Napuran tano-tano, Rangging marsiranggongan, Tung pe badanta padao-dao, Tondinta ma marsigomgoman.
117 Napuran tano-tano, ranging masiranggongan Badantai padao-dao, anggo tondinta tong ma masigomgoman.
118 Napuran tano-tano, ranging masiranggonganBadantai padao-dao, anggo tondinta tong ma masigomgoman.
119 Naribur ni rungguan di tonga-tongan ni onan, asa boi marsisukkunan ingkon masipandohan
120 Natoras na tutu mengkaholongi ianakkona, ianakkon na tutu pasangap natorasna
121 Mangampu Naung sampulu sada, jumadi sampulu tolu,Angka pasu-pasu pinasat muna hula-hula nami,Diampu hami ma di tonga jabu.
122 Naung sampulupitu ma juma ni sampulu ualu, hata pasu-pasu, hata nauli nadenggan napinasahatmunai ampuonnami ma martonga ni jabu (boanonnami ma tu tonga ni jabu)
123 Naung sampulupitu ma juma ni sampulu ualu, hata pasu-pasu, hata nauli nadenggan napinasahatmunai ampuonnami ma martonga ni jabu (boanonnami ma tu tonga ni jabu)
124 Mangampu Naung sapulu pitu, jumadi sapulu ualu,Angka pasu-pasu pinasahat muna,Sai unang ma muba, unang mose.
125 Ndang dao tubis sian bonana, molo dao disarut-sarut babi
126 Mangampu Ni durung si Tuma laos dapot Pora-poraMolo mamasu-masu hula-hula mangido sian Tuhan,
127 Nian ndang apala adong dohonon na tung malo di adat, ai muba dolok, muba do duhutna muba luat, muba do nang ugarina.
128 Niarit tarugi porapora, molo tinean uli teanon ma dohot gora
129 Nilangka tu jolo, sinarihon tu pudiHatop adong pinareakna, lambat adong pinaimana
130 Niumpat padang togu, mangihut si marbulubulu, sai leleng ma nasida mangolu ro di nasarsar uban di ulu, sahat tu namangiringiring pahompu.
131 Niumpat padang togu, mangihut si marbulubulu, sai leleng ma nasida mangolu ro di nasarsar uban di ulu, sahat tu namangiringiring pahompu.
132 Ulos Tondi = Ulos Mula Gabe Nunga diupahon hamu ale amang, Ulos Tondi ni Borumanai, sai pir ma tondinta, ndion ma pisonami, jalo hamu ma, sai saur matua hamu paihutihutonnami.
133 Nunga pitu lilinami, paualu jogianami, nunga nauli nipinami, nunga ro hamu nanaeng pandurungannami,
134 Nunga pitu lilinami, paualu jogianami, nunga nauli nipinami, nunga ro hamu nanaeng pandurungannami, asa pat ni gaja tu pat ni hora, angka anak ni raja do hamu pahompu ni namora.
135 Mandok Hata Tu Hula-Hula/Tulang Obuk do jambulan, nanidandan baen samaro, Pasu-pasu ni Hula-Hula, Pitu sundut soada mara.
136 Mangampu Obuk do jambulan, nidandan ni boru Samara
137 Ompu raja di jolo martungkot siala gundi, Adat pinungka ni angka ompu na parjolo, ihuthonon ni hita na di pudi
138 Ompu Raja di Jolo, martungkothon siala gundi, Angka nadenggan pinungka ni naparjolo, siihutonon ni na di pudi.
139 Pago-pago taruge pauk-pauk hudali, Angka nasala pinauli, angka na denggan niulahi.
140 Pajolo gogo, papuidi uhum
141 Palti ma bulung siala, lomak bulung ni ompu-ompu, Manumpak ma Ompunta Debata, manghorasi ma angka sahala ni Ompu.
142 Pasu-pasu na mardongan tangiang sian hula-hula,
143 Pege sangkarimpang, hunik sahadanghadangan, mangangkat rap tu ginjang, manimbung rap tu toru, tongtong satahi saoloan.
144 Pege sangkarimpang, hunik sahadanghadangan, mangangkat rap tu ginjang, manimbung rap tu toru, tongtong satahi saoloan.
145 Pege sangkarimpang, Hunik sahadanghadangan,Badanmu ma nasoboi sirang, tondimu masigomgoman
146 Pidong tinanda sian imbulunya, jolma sian bibirna
147 Pilipili soban, unang mapilihu, so tung gabe so dapotan
148 Pinasa ni Siantar godang rambu-rambuna,Tung otik pe hatakki, sai godang ma pinasuna.
149 Pirma tondimuna, pir ma tahak muna maradaphon angka parmaraan (naung salpui) dohot maradaphon angka parjahat manang musu na so tinanda munai nanaeng mangago, marhite pasu-pasu dohot gogo sian Tuhan ta.
150 Pitu batu martindi sada do sitaon nadokdok
151 Purpar pande dorpi jumadihon tu rapotna
152 Buat Orang-Orang Muda Rabba na poso, ndang piga tubuan lataHami na poso, ndang piga na umboto hata
153 Ramba na poso naso tubuan lata, halak na poso dope ahu naso umboto hata.
154 Mandok Hata Tu Hula-Hula/Tulang Ranting ni Bulu Duri, sanjongkal dua jari,Hamu do Hula-Hula panuturi, laos hamu do pangajari
155 Ranting ni Bulu Duri, sanjongkal dua jari,Hamu do Hula-Hula panuturi, laos hamu do pangajari
156 Ranting ni Bulu Duri, sanjongkal dua jari,Hamu do Hula-Hula panuturi, laos hamu do pangajari
157 Untuk pasangan yang baru menikah Rimbur ni Pakkat tu rimbur ni Hotang,Sai tudia pe hamu mangalakka, sai tusima hamu dapot pansamotan.
158 Untuk pasangan yang baru menikah Ruma ijuk tu ruma gorga,Sai tubu ma anakmuna na bisuk dohot borumuna na lambok marroha
159 Rupa ndang tarpangan, pangalaho do na tarpangan
160 mandok hata Sada silompa gadong, dua silompa uli, tung sahalak pe namanghatahon (mandok hata) sude ma hitaon naung taruli.
161 Sahat sahat di solu ma, Sai sahat ma tu bontean, Nunga sahat hita mangolu, Sai sahat ma tupanggabean
162 Sahat sahat ni solu ma sahat tu bontean, di torang ni ariNunga marujung dohot denggan ulaonta sadarion, ba sahat ma hita on mangolu, horas sahat tu panggabean diramoti amanta debata ganup ari.
163 Untuk pasangan yang baru menikah Sahat solu, sahat di parbinsar ni ari,Leleng ma hamu mangolu jala di iring-iring Tuhan ganup ari.
164 Untuk pasangan yang baru menikah Sahat-sahat ni solu, sahat ma tu labuan,Sahat ma hamu leleng mangolu, jala sai di dongani Tuhan.
165 Sai anggiat ma Tuhanta mandongani hamu Amang dohot mangaramoti lankka muna sai jolo diseat hata, asa diseat raut
166 Sai bintang narumiris ma tu ombun nasumorop, sai tubu ma anak riris, boru pe torop.
167 Sai dangka ni hariara ma nipangait-aithon, Sai tubu ma anak dohot Boru sitongka panahit-nahiton.
168 sai horas ma helanami maruloshon ulos on tumpahon ni Ompunta Martua Debata dohot tumpahon ni sahalanami
169 Ulaon mangompoi jabu/mamasuhi jabu naimbaru Sai horas ma tondi madingin, pir tondi matogu, Hot ma dibatu-batuna. Togu di pangarahutanna, lili ma di ginjang, hodong ma di toru, riris ma jolma di ginjang, gok ma pinahan di toru Tubu ma anak na malo martahi dohot boru na malo marhuhuasi
170 Pamungka ni Panghataion di ulaon Sai ro ma haroan marharoan tu joloanon, jagar hata dibahen hamu songon namarlompan hunik, jala dipatama hamu hatai songon namartondi eme, sai tubu ma najagar tu hita on tumpahon ni Amanta martua Debata, dohot Tondi ni Amanta Raja naliat nalolo on. Ia haroanna Parhorasan panggabean do.
171 Untuk pasangan saat tukar cincin / Manjalo Tintin Marangkup Sai tong doi lubang nangpe dihukkupi rere,Sai tong doi boru ni Tulang, manang boru ni ise pei dialap bere.
172 Sai tu panggalna songon buar-buar, sai tu tonggina songon na mangan tobu angka parhorasani di angka hita on sasude.
173 Sala ma uli sala ma denggan songon sanggar di robean
174 Saleleng di ngolunta on, ndang malua hita sian angka ulaon adat, siala ni I ringkot do botoonta, asa ta antusi jala boi hita antong mangulahonsa manang manguluhon angka ulaon adat.
175 Si soli-soli do adat, siadapari gogo
176 Siboru buas siboru Bakkara, molo dung puas sae soada mara
177 Buat Orang-Orang Muda Silaklak ni dandorung tu dakka ni sila-sila,Ndang iba jumonok-jonok tu naso oroan niba
178 Simbora ma pulguk, pulguk di lage-lage,Sai mora ma hita luhut, huhut horas jala gabe.
179 Sinabi laitu binahen tu harangni hoda Molo gulut boruna, amana do martola Molo gulut amana, boruna do martola.
180 Sinimbur ni pangkat ma tu sinimbur ni hotang, tudia pe nasida mangalangka sai tu si ma nasida dapotan pangomoan
181 Sinuan bulu sibaen nalas, sinuan partuturan sibaen na horas.
182 Sisoli-soli Uhum, Siadapari gogo
183 Sisuan bulu jala sipanjala, siboto uhum do hamu jala anak ni raja.
184 Sitiktik ma sigompa, golang-golang pangarahutnaTung so sadia pe na tupa, (nahupatupa hami sipanganon on) sai godang ma pinasuna
185 Sititik ma sigompa, golang-golang pangarahutna,Tung so sadia pe naeng tarpatupa, sai anggiat ma godang pinasuna.
186 Situnggik ninna dakdanak, sitokka nina na tua-tua
187 Mangampu Suman tu aek natio do hamu, riong-riong di pinggan pasu,Hula-hula nabasa do hamu, na girgir mamasu-masu.
188 Sungkunon poda natua-tua, sungkunon gogo naumposo
189 Sungkunon poda natua-tua, sungkunon gogo naumposo (Bertanggung-jawab).
190 Tabo ni juhut sahat tu mudar; Tabo ni hata olat ni bulung ni pinggol
191 Talaktak siugari (pidong) ibana mambahen, ibana manggurgari
192 Taluktuk (syarat) na so ra mumpat, pago (pagar) na so ra morotNdang tarungkap batang batu (peti mati dari batu) ndang tarharhar pudun mate
193 Tampuk ni dambibir do i na so boi tu panggonggonan; Parjahajaha di bibir do i, parpustaha di tolonan
194 Tangan do botohon ujungna jari-jari, laho manggurithon sidohonku, jumolo ma ahu marsantabi
195 Pamungka Ni Panghataion Di Ulaon Tiktik mula ni gondang, serser mula ni tortor, sungkun mula ni hata
196 Tiktik mula ni gondang, serser mula ni tortor, sungkun mula ni hata
197 Pamungka Ni Panghataion Di Ulaon Timbo dolok martimbang, torunai dalan tu onanSai asi ma roha ni Tuhanta sian banua ginjang, sai ditambai ma angka hahipason dohot pansamotan
198 Tinaba hau toras bahen sopo di balian; Na burju marnatoras ingkon dapotan parsaulian
199 Tinapu bulung nisabi, baen lompan ni pangula
200 Tinapu salaon, salaon ni situa-tua Martua do halak molo gabe boruna
201 Tinutung antarasa, nidolos andaliman, tu jolo mangalangka, tu pudi marpanarian
202 Togu urat ni bulu, toguan urat ni padang, togu pe nidok ni uhum, toguan nidok ni padan
203 Tombak ni Simalungun , parsobanan ni Simamora; Sai tibu ma salpu nalungun, jala ro las ni roha
204 Tonggi sibahut, tabo pora-pora; gabe ma hita luhut, horas jala mamora.
205 Buat Orang-Orang Muda Torop do bittang di langit, si gara ni api sada doTorop do si boru nauli, tinodo ni rohakku holoan ho do
206 Torop do si boru nauli, tinodo ni rohakku holan ho do
207 tu sanggar ma amporik, tu lubang ma satua,
208 Tuat si puti, nakkok sideak,Ia i na ummuli, ima ta pareak.
209 Tubu dingin-dingin, di luat ni Janji-matogu, Horas ma tondi madingin jala pir tondi matogu.
210 Tubu ma halosi di dolok ni Pintu batu, Hami do na mangulosi Debata ma na mamasu-masu
211 Tubu ma hariara diholang-holang ni huta, dakkanai tanggo pinarait-aithon, Tubu ma di hamu anak na marsahala dohot boru namartua, sitongka panahit-nahiton.
212 Tubu simarimbalo dilambung simarhalosi. Tongka do siripe manjalo na so umboto mamalosi
213 Buat Orang-Orang Muda Tudia ma luluon da dakka-dakka bahen soban,Tudia ma luluon da boru Sinaga bahen dongan.
214 Buat Orang-Orang Muda Tudia ma luluon da goreng-goreng bahen soban,Tudia ma luluon da boru Tobing bahen dongan
215 Tumbur gabe toras, toras jumadi pangko. Tarsongon i do parngoluonta; na poso gabe tunggane na tunggane gabe pangituai
216 Tumbur ni pangkat tu tumbur ni hotang; Tusi hamu mangalangka, disi ma hamu dapotan
217 Turtu ninna anduhur, tio ninna lote, hata nauli hata nadenggan nanidokmunai, dijangkon tondinami mai, unang muba unang mose.
218 Mangampu Turtu ninna anduhur, tio ninna lote,Obuk do jambulan, nidandan ni boru Samara
219 Ulubalang so mida musu
220 Unang sai makkatai na so marhihihir
221 Urat ni singkoru dihungkupi bulang bira, Anggo barita haburjuonmuna marboru, nunga tarbarita sahat ro didia.

Tidak ada komentar:

Posting Komentar